در زندگی‌های امروزه عوامل زیادی مانند کم تحرکی، مشاغل پشت میزی و همچنین تغذیه نامناسب در سبک زندگی افراد تاثیر بدی را گذاشته‌اند. این عوامل باعث ایجاد بیماری‌ها و مشکلات متعددی از جمله بیماری‌های اسکلتی، عضلانی و ستون فقرات شده‌اند.
یکی از شایع‌ترین این بیماری‌ها فتق دیسک کمر است که از آن با نام‌های دیگری مانند سرخوردگی دیسک یا پارگی دیسک یاد میشود. دیسک‌ها در بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند و کارایی آنها تسهیل حرکت مهره‌ها هست. دیسک‌ها از یک ساختار داخلی نرم و ژلاتین مانند تشکیل شده‌اند که به وسیله پوشش غضروفی و سفت‌تری در احاطه هستند.
فتق دیسک کمر زمانی رخ می‌دهد که بافت نرم‌تر از داخل بافت سخت و بعضاً از بین مهره‌ها خارج شده و یا به علت پارگی بافت سخت‌تر به طور کلی بیرون بریزد. در این مقاله می‌خواهیم علل و راه‌های درمان انواع فتق دیسک کمر را توضیح دهیم.
فتق دیسک چیست و انواع آن
ستون فقرات از مهره‌ها و دیسک‌ها تشکیل شده است. دیسک‌ها مانند بالشت‌های نرمی بین مهره‌های ستون فقرات قرار گرفته‌اند. دیسک‌ها در ستون فقرات به فرد اجازه حرکت می‌دهند. زمانی که یک دیسک بین دو مهره در ستون فقرات بر روی اعصاب اطراف فشار می‌آورد، آن را فتق دیسک کمر می‌نامند. فتق دیسک کمر می‌تواند باعث وارد شدن فشار بر اعصاب ستون فقرات و بروز درد در کمر، پاها، دست‌ها و گردن شود.
انواع مختلفی از فتق دیسک کمر وجود دارند. آنها عبارت هستند از:
- برآمدگی دیسک
برآمدگی دیسک زمانی رخ می‌دهد که دیسک نخاعی و لیگامنت‌های مربوط به آن سالم و بدون مشکل باشند و در کنارهم به رشته های عصبی فشار وارد کنند.
- بیرون زدگی دیسک
بیرون زدگی دیسک زمانی رخ می‌دهد که بخش بیرونی دیسک نخاعی پاره شود و به بخش داخلی و ژله مانند دیسک اجاره بیرون آمدن را دهد. بیرون زدگی دیسک ممکن است در شرایطی رخ دهد که لیگامنت‌ها سالم بوده و یا آسیب‌دیده باشند.
- جدا شدن دیسک
جدا شدن دیسک زمانی رخ می‌دهد که بخش مرکزی و ژله مانند دیسک از داخل آن خارج شده و از بخش اصلی دیسک کاملا جدا شود.
عوامل ایجاد فتق دیسک
از میان مهمترین دلایل ایجاد فتق دیسک کمر می‌توان به: ضعف عضلات پشتی، بارز شدن دیسک، ضربه مستقیم، فشار طولانی مدت و رفتارهای اشتباه برای حمل اشیای سنگین اشاره کرد.
از عوامل دیگر برای ایجاد بیماری فتق دیسک کمر موارد زیر هستند:
- انجام فعالیت‌های سنگین
- ایستادن یا نشستن نادرست
- کهولت سن
- آسیب دیدگی
- چاقی
- جراحی‌های قبلی
نشانه‌های وجود فتق دیسک
بیماری فتق دیسک بیشتر در قسمت پایینی ستون فقرات ایجاد میشود. این مشکل علاوه بر کمر می‌تواند در ناحیه گردن هم رخ دهد. نشانه‌های وجود فتق دیسک به محل آن و میزان فشار بر عصب بستگی دارد. معمولاً نشانه‌های وجود این بیماری در یک طرف بدن آشکار میشود. نشانه‌های وجود فتق دیسک عبارتند از:
- درد پا یا درد بازو
اگر فتق دیسک در ناحیه تحتانی ستون فقرات رخ دهد، معمولا درد در ناحیه باسن، ران، ساق پا و حتی گاهی نزدیکی کف پا احساس میشود؛ اما اگر فتق در نزدیکی گردن باشد، معمولا در شانه‌ها و بازوها درد ایجاد میشود.
- ضعف
ماهیچه‌هایی که توسط اعصاب کنترل می‌شوند، ممکن است دچار ضعف شوند. در نتیجه احتمال دارد شخص زمین خورده یا توانایی بلندکردن و نگه‌داشتن اجسام را از دست دهد.
- کمردرد
یکی از مهمترین نشانه‌های وجود فتق دیسک، کمر درد است. کمر درد ممکن است خیلی شدید بوده و با چند روز استراحت بهتر شود.
- بی‌حسی یا احساس گزگز
احساس گزگزی یا بی‌حسی در قسمت‌هایی از بدن که اعصاب آن آسیب‌دیده ایجاد میشود.
در ادامه می‌خواهیم راه‌های درمان انواع فتق دیسک کمر را معرفی کنیم.
راه‌های درمانی فتق دیسک
روش‌های زیادی برای درمان بیماری فتق دیسک وجود دارند. این روش‌ها درمان‌های جراحی و غیر جراحی را شامل می‌شوند. انتخاب روش درمان به شدت بیرون زدگی دیسک، مشکل به وجود آمده، شرایط بیمار و البته شدت درد در بیمار بستگی دارد.
روش‌های درمانی بدون استفاده از جراحی:
پزشک در ابتدا این روش را برای شروع درمان انتخاب می‌کند. ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا از روش‌های درمان بدون جراحی بهترین نتیجه را گرفت.
در ادامه به توضیح برخی از متداول‌ترین روش‌های درمانی بدون جراحی پرداخته شده است:
- استراحت
ساده‌ترین روش برای کاهش درد استراحت کردن است. - فیزیوتراپی و آب درمانی
موثرترین راه برای درمان رفتن به فیزیوتراپی است. در موارد مربوط به فتق دیسک، ورزش و کشش تحت نظر فیزیوتراپیست می‌تواند منجر به کاهش فشار روی عصب شود. شما می‌توانید به کلینیک‌های تخصصی فیزیوتراپی مانند کلینیک اترس مراجعه کرده و درمان خود را شروع کنید. در ادامه بیشتر راجع به راه‌های درمان انواع فتق دیسک کمر با فیزیوتراپی و مزیت‌های استفاده از آن سخن می‌گوییم. آب درمانی ممکن است یکی از روش های دیگری باشد که توسط پزشک معالج شما پیشنهاد داده شود. به طور کلی آب درمانی برای کمر درد فواید بسیار زیادی دارد. - گرم و سرد کردن
استفاده از کمپرس‌های یخ موجب از بین رفتن تورم و استفاده از کیسه‌های آب گرم موجب از بین رفتن کوفتگی، گرفتگی و درد میشود. - داروها
بهترین داروهای بدون نسخه برای از بین رفتن درد، قرص‌های ناپروکسن، استامینوفن و آسپرین هستند. در مصرف داروها رعایت توصیه‌های پزشکی و همچنین رعایت رژیم دارویی مدنظر پزشک متخصص در پروسه درمان بسیار حائز اهمیت است. - طب مکمل
انجام طب سوزنی و دیگر انواع طب مکمل‌ها در صورت عدم نیاز بیمار به درمان فوری در طولانی مدت مؤثر است.
روش‌های درمانی با جراحی
در درمان بیرون زدگی یا فتق دیسک با جراحی به طور معمول چهار روش وجود دارد: دیسکتومی، لامینکتومی، همجوشی ستون فقرات و جایگذاری دیسک مصنوعی
از رایج ترین روش‌های جراحی فتق دیسک، روش دیسکتومی است. انتخاب روش درمانی با جراحی تحت نظر پزشک در آخرین مرحله از درمان است که بیمار با روش‌های غیر جراحی درمان نشود. روش‌های درمانی با جراحی عوارض و مراقبت زیادی را پس از عمل دارد.
دومین روش جراحی، جراحی با لیزر است.
در روش جراحی فتق دیسک کمر با لیزر، حفره‌ای به قطر یک میلی‌متر در درون دیسک آزرده ایجاد میشود که به این وسیله فشار ناشی از بیرون زدگی دیسک بعضا تا نصف مقدار اولیه کاهش پیدا می‌کند.
درمان فتق دیسک کمر با فیزیوتراپی
امروزه فیزیوتراپی در درمان دیسک و بهبود آن نقش زیادی را دارد. درمان‌های فیزیوتراپی نه تنها بهبود سریع درد را به دنبال دارند، بلکه به افراد یاد می‌دهند که چگونه از بدن خود در مقابل سایر صدمات محافظت کنند.
به طور کلی متدهای مختلفی به منظور درمان‌های فیزیوتراپی وجود دارند. شروع این درمان غالبا با درمان‌های پاسیو یا غیرفعال است که منجر به ریلکس شده بدن می‌شوند. از نمونه‌های درمان غیرفعال با فیزیوتراپی می‌توان به این موارد اشاره کرد: ماساژ بافت‌های عمقی، درمان‌های گرم و سرد و همچنین تحریک‌های الکتریکی
پس از انجام درمان‌های پاسیو، بدن رو به بهبودی می‌رود و سپس فرد قادر به انجام فعالیت‌های اکتیو یا فعال میشود. این فعالیت‌ها به تقویت بدن و پیشگیری از تشدید درد کمک می‌کنند.
از نمونه درمان‌های فعال: ثبات عضلات شکمی، انعطاف‌پذیری، هیدروتراپی و تقویت عضلات است.
مزیت‌های درمان فتق دیسک با فیزیوتراپی
- از راه‌های درمان انواع فتق دیسک کمر مراجعه به کلینیک‌های فیزیوتراپی است. انجام فیزیوتراپی برای درمان فتق دیسک مزیت‌هایی را دارد.
- مهمترین جنبه فیزیوتراپی در درمان دیسک، ایجاد یک برنامه ورزشی خانگی است.
- بهبود وضعیت بدن، کاهش درد، تقویت عضلات، پیشگیری از بروز آسیب‌های بعدی، افزایش استقامت، درمان بدون جراحی، بهبود حرکت و افزایش انعطاف‌پذیری از مزیت‌های درمان فتق دیسک با فیزیوتراپی است.
کلام‌آخر
متوجه شده‌اید که با کم‌تحرکی بیماری‌های زیادی را ایجاد می‌کنید. یکی از آن بیماری‌ها فتق دیسک کمر است که راجع به آن در این مقاله صحبت کرده‌ایم. اگر علائم وجود فتق دیسک را داشته‌اید، با مراجعه به پزشک‌های متخصص و شروع درمان با فیزیوتراپی در کلینیک اترس، کیفیت زندگی‌تان را دوباره بازگردانید.
