آرتروز یا آرتریت شایعترین بیماری مفصلی است که بهعنوان ساییدگی مفصل لگن نیز شناخته میشود. تغییرات مخرب این بیماری در طول سالها بهتدریج ایجاد میشود که معمولاً در همه افراد با افزایش سن رخ میدهد. در این عارضه مفصلهای ران بهمرورزمان دچار تخریب و نازک شدن میکنند. به عبارتی دیگر در عارضه آرتروز، غضروفی که برای محافظت از استخوانها به وجود آمده است، کمکم و در طول زمان از بین میرود و در نهایت سطح غضروف مفصلی میشکند و همین امر سبب ساییدگی و فرسودگی استخوانها بر روی یکدیگر میشود. با ما همراه باشید در ادامه این مقاله به موضوع آرتروز هیپ، علل، عوامل و روش های درمان آن میپردازیم.
توضیحات متخصص:
آرتروز مفصل هیپ:ازشایعترین علل درد ناحیه هیپ تغییرات مرتبط با فرسایش یا آرتروز مفصل هیپ وتغییرات آرتروتیک دراین فضا از جمله گیرافتادگی بدلیل کاهش فضای مفصلی و تیزشدگی های استخوانی و ایجاد درد و محدودیت حرکت می باشد.معمولا تشخیص با معاینه بالینی وبویژه ایجاد درد ومحدودیت حرکت در حالت فلکشن یا خم کردن مفصل هیپ و چرخش به داخل داده شده و برای تایید تشخیص معمولا انجام گرافی هیپ ولگن تشخیصی است درموارد لزوم از سی تی اسکن ویا ام ارآی استفاده میشود. درمورد درمان مبنای درمان بر روش غیرجراحی و استفاده از متدهای فیزیوتراپی و آب درمانی و ورزش درمانی تقویتی عضلات دربرگیرنده ناحیه میباشد.درپواردی استفاده از تزریقات داخل مفصلی از جمله سلول درمانی و پی آر پی ودرموارد با درد و محدودیت حرکتی شدید جراحی تعویض مفصل هیپ کاربردی خواهد بود.
آرتروز مفصل هیپ چیست؟
آرتریت مفصل هیپ عارضهای است که در آن بافت غضروف مفصل ران دچار ساییدگی و پارگی میشود. بدن ما از چندین مفصل تشکیل شده است که یکی از مهمترین آنها مفصل ران است که در طول زمان دچار بیشترین آسیبدیدگی میشود. مفصلها قسمتی از بدن هستند که در آن دو یا چند استخوان به هم متصل میشوند. مفاصل بدنمان در طول عمرمان بهصورت طبیعی دچار سایش و تعمیر میشوند. مفصل ران شما از ناحیه لگن شروع و تا به مفصل زانو و ساق پا متصل میشود. انتهای این دو استخوان توسط یک سطح لغزنده صاف بهعنوان غضروف پوشیده شده است. غضروف بافت نرم؛ اما سختی دارد که باعث حرکتکردن استخوانها در مقابل یکدیگر بدون ایجاد اصطکاک با هم میشود.
آرتروز باعث نازکتر شدن غضروف شده و سطح مفصل را زبر می کند که این باعث تورم، درد و سفتی در فرد میگردد. در نتیجه این ساییدگی غشای سینوویال تحریک و شروع به متورم و سفتشدن میکند. بدن خود نمیتواند غضروف مفصلی آسیبدیده را ترمیم کند باید بهوسیله روشهای درمانی؛ مانند روشهای غیرجراحی مانند: فیزیوتراپی در کلینیک اترس، مصرف دارو و در موارد شدیدتر، جراحی تعویض مفصل، به معالجه آن پرداخت. این بیماری به دلیل افزایش سن، چاقی، و فعالیتهای تکراری ایجاد و باعث درد مفاصل و ناتوانی فرد در حرکتکردن میشود. علائم آرتروز لگن شامل درد در ناحیه کشاله ران و باسن، سفتی مفصل، و کاهش دامنه حرکتی است که معمولاً در صبحها یا پس از نشستن طولانیمدت تشدید میشود.
علل بروز آرتروز مفصل هیپ
آرتروز مفصل هیپ، یک بیماری دژنراتیو است که بهتدریج باعث تخریب غضروف مفصلی و سایش استخوانها بر روی یکدیگر میشود. عواملی مختلفی وجود دارند که باعث بروز این بیماری میشوند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم. یکی از عوامل اصلی بروز این بیماری سن است؛ با افزایش سن، غضروفهای مفصل ران نازکتر میشوند. یکی دیگر از عوامل بروز این بیماری اضافهوزن زیاد یا چاقی مفرط است که وزن زیاد فشار اضافی به مفصل وارد میکند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش میدهد. از دیگر عوامل میتوان به این موارد از جمله عوامل ژنتیکی یا سابقه خانوادگی، آسیبهای قبلی به مفصل و اختلالات مادرزادی مانند دیسپلازی مفصل ران نیز در بروز آرتروز مفصل هیپ اشاره کرد. همچنین انجام فعالیتهای سنگین ورزشی و تکراری، مانند وزنهبرداری، بدنسازی، دوچرخهسواری و کشتی، میتوانند فشار بیشتری به مفصل وارد کرده باعث بروز آرتروز در طول زمان شوند.
نکته: (دژنراتیو به گروهی از بیماریها گفته میشود که بافتها و سلولهای بدن بهتدریج و مرور زمان تخریب میشوند)
تغییرات آرتروتیک و اثرات آن
تغییرات آرتروتیک در مفصل هیپ بهتدریج و ناشی از تخریب غضروف مفصلی و سایش استخوانها بر روی یکدیگر اتفاق میافتد. با افزایش سن، ضخامت غضروف کاهش مییابد و در نهایت کاملاً از بین میرود. این فرایند باعث بهوجودآمدن زواید استخوانی به نام استئوفیتها میشود که میتوانند درد و التهاب را تشدید کنند. در مراحل پیشرفته، استخوانها به یکدیگر ساییده میشوند و این امر منجر به درد شدید، محدودیت حرکتی و مشکلاتی مانند آرتروز لگن میگردد. اگر شما هم دچار این عارضه شدهاید برای درمان آرتروز مفصل هیپ و درمان آرتروز زانو باید به کلینیک تخصصی و مجهز کلینیک اترس مراجعه کنید. در این کلینیک متخصصان با انجام فیزیوتراپی و ورزش آرتروز زانو به درمان این عارضهها میپردازند.
عارضه آرتروز مفصل هیپ دارای اثرات مخربی بر روحیه و جسم فرد است. در این بیماری فرد در انجام فعالیتهای روزمره مانند راهرفتن، نشستن یا برخاستن با مشکلاتی مواجه میشود. درد مزمن ناشی از آرتروز میتواند باعث خستگی مداوم و اختلال در خواب منجر شود. همچنین، فرد دچار این بیماری روابط اجتماعی او را تحتتأثیر قرار میدهد و او را به سمت انزوا سوق میدهد.
علائم بالینی آرتروز مفصل هیپ
علائم بالینی آرتروز مفصل هیپ شامل موارد زیر است:
- در ناحیه کشاله ران و باسن: از جمله شایعترین علائم آرتروز مفصل هیپ، درد در ناحیه کشاله ران و باسن است که احتمال دارد بهزانو نیز سرایت کند. این درد شروعی آرام دارد؛ ولی با انجام فعالیتهای فیزیکی بهویژه پس از نشستن یا استراحت طولانیمدت تشدید میشود.
- سفتشدن مفصل ران: سفتشدن مفصل ران بهویژه در صبحها یا بعد از نشستن طولانیمدت. این سفتی میتواند باعث کمشدن دامنه حرکتی در فرد بیمار شود.
- کاهش دامنه حرکتی: از دیگر علائم آرتروز مفصل هیپ این است که مفصل هیپ دچار محدودیت در حرکت شده که باعث میشود فرد بیمار بهخوبی نتواند راه برود و لنگانلنگان حرکت کند.
- صدای خراشیدگی یا تقتق در مفصل ران: برخی افراد ممکن است صدای خراشیدگی یا تقتق ناشی از سایش استخوانها بر روی یکدیگر هنگام حرکت مفصل ران را تجربه کنند.
- افزایش درد در شرایط خاص: درد آرتروز مفصل هیپ و بورسیت سپتیک شان در شرایط جوی مرطوب یا بارانی تشدید و این درد بیشتر در طول شب یا هنگام استراحت احساس میشود.
روشهای تشخیص آرتروز مفصل هیپ
روشهای متعددی برای تشخیص آرتروز مفصل هیپ انجام میشود که این روشها شامل مراحل زیر هستند:
- بررسی دقیق تاریخچه بالینی بیمار: در ابتدا پزشک از بیمار در مورد علائم، شدت درد، محدودیت حرکتی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی، تاریخچه پزشکی و خانوادگی سؤال نهایی میکند.
- معاینه فیزیکی بیمار: در این مرحله، پزشک با مشاهده و لمس ناحیه آسیبدیده، علائم مشخصی مانند تورم، گرمی و محدودیت حرکت را ارزیابی میکند. همچنین از بیمار خواسته میشود تا مفصل را حرکت دهد تا میزان درد و دامنه حرکتی مشخص شود.
- گرفتن عکسهای تصویری مانند MRI از بیمار: عکسبرداری با اشعه ایکس یکی از ابزارهای اصلی برای تشخیص آرتروز است که تصاویر دقیقی از وضعیت غضروف و استخوانها نشان میدهد. این تصاویر میتوانند تغییرات مانند نازک شدن غضروف و وجود زواید استخوانی را نشان دهند. در برخی موارد، MRI نیز برای بررسی دقیقتر بافتهای نرم و غضروفها تجویز میشود.
- انجام آزمایشهای مختلف بر روی بیمار: در صورت نیاز، آزمایش خون برای ارزیابی نشانههای التهاب یا ردکردن سایر بیماریها انجام میشود. این آزمایشها میتوانند باعث شناسایی نوع خاص آرتروز کمک کنند.
بیشتر بخوانید : درمان مشکل ارتوپدی
درمانهای غیرجراحی برای آرتروز هیپ
درمانهای غیرجراحی برای آرتروز مفصل هیپ شامل روشهای مختلفی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
- دارودرمانی: استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن برای تسکین درد مفصل ران، استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ناپروکسن و آسپرین، برای کاهش درد و التهاب مفصل ران، تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب
- فیزیوتراپی در کلینیک اترس: فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی و کششی است که به افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلات اطراف مفصل کمک میکند. فیزیوتراپی در کلینیک اترس شامل تکنیکهایی برای درمان درد بین دو کتف، تسکین درد با استفاده آبدرمانی (آب گرم یا سرد)، ماساژدرمانی و تحریک الکتریکی عصبی بورسیت سپتیک شان است.
- ورزشدرمانی و آبدرمانی: انجام تمرینات منظم، بهویژه فعالیتهای کمفشار مانند آبدرمانی و ورزش آرتروز زانو که باعث حفظ تحرک و کاهش درد میشوند.
- تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی: کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفصل هیپ و تغییر در رژیم غذایی و افزایش مصرف امگا-3
- استفاده از وسایل کمکی: استفاده از عصا یا واکر برای کاهش فشار بر روی مفصل و کمک به تعادل در حین راهرفتن
پیشگیری از آرتروز مفصل هیپ
برای پیشگیری از آرتروز مفصل هیپ نیازمند باید نکاتی را که در ادامه در مورد آنها خواهیم پرداخت، توجه ویژهای کرد. رعایت این چندین عامل کلیدی میتواند به شما در کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند:
- انجام ورزش منظم: انجام فعالیت بدنی منظم بهویژه تمرینات تقویتی و کششی، میتواند به حفظ سلامت مفاصل کمک کند. ورزشهای کمفشار مانند پیادهروی، دوچرخهسواری و شنا برای تقویت عضلات اطراف مفصل هیپ بسیار مؤثر هستند. این تمرینات همچنین باعث بهبود گردش خون و تأمین مواد مغذی برای غضروف میشوند.
- کاهش وزن و کنترل وزن: چاقی یا وزن اضافه فشار زیادی بر روی مفاصل هیپ وارد میکند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش میدهد. کاهش وزن حتی به میزان کم میتواند تأثیر قابلتوجهی در کاهش فشار بر مفاصل داشته باشد.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای حاوی آنتیاکسیدانها و اسیدهای چرب امگا-3، مانند ماهیهای چرب، باعث کاهش التهاب ناشی از این بیماری میشود. همچنین، پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده و سرشار از قند و چربیهای اشباع شده نیز مهم است.
- استراحت کافی: برای جلوگیری از خستگی و آسیب به مفاصل استراحت مناسب بین فعالیتها ضروری است. در صورت بروز تورم یا درد در مفصل، استراحتکردن به مدت 12 تا 24 ساعت میتواند از تشدید علائم جلوگیری کند.
- اصلاح حرکات و وضعیت بدنی: توجه به نحوه نشستن، ایستادن و بلندکردن اجسام سنگین بسیار مهم است. استفاده از تکنیکهای صحیح برای بلندکردن اجسام و اجتناب از نشستنهای طولانیمدت در وضعیت نامناسب میتواند از آسیبهای احتمالی جلوگیری کند.
- معاینه منظم: انجام معاینات پزشکی منظم برای شناسایی زودهنگام علائم آرتروز و دریافت مشاورههای لازم از متخصصان میتواند در پیشگیری از این بیماری مؤثر باشد.
عوارض ناشی از عدم درمان آرتروز
عدم درمان آرتروز مفصل هیپ میتواند عوارض جدی و پیشروندهای را به همراه داشته باشد. در ادامه به این عوارض خواهیم پرداخت:
- درد مزمن: با پیشرفت بیماری، درد در ناحیه لگن و کشاله ران افزایش مییابد و احتمالاً به زانوها نیز سرایت کند. این درد میتواند بهشدت زندگی روزمره فرد را تحتتأثیر قرار دهد و فعالیتهای ساده مانند نشستن یا راهرفتن را برای فرد دشوار کند.
- محدودیت حرکتی: سفتی و کاهش دامنه حرکتی مفصل میتواند منجر به لنگش و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره شود.
- افسردگی و مشکلات روانی: درد مزمن و ناتوانی حرکتی میتواند به بروز افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب منجر شود.
- تخریب بیشتر مفصل: در صورت درماننکردن این بیماری، آرتروز میتواند باعث تخریب بیشتر غضروف و استخوانهای مفصل شود که در نهایت نیاز به جراحی تعویض مفصل را افزایش میدهد.
- عوارض ثانویه: عدم تحرک ناشی از درد و محدودیت حرکتی میتواند به بروز مشکلات دیگری مانند ضعف عضلانی، کاهش استقامت قلبی – عروقی و سایر اختلالات اسکلتی – عضلانی منجر شود.
