کمر درد یکی از مشکلات شایع در جامعه است که می‌تواند زندگی روزمره افراد را تحت تأثیر قرار دهد در نتیجه، کیفیت زندگی نیز کاهش می‌یابد. درد پایین کمر می‌تواند به صورت حاد یا مزمن رخ دهد و اغلب با عواملی مانند نشستن طولانی، بارداری، افزایش وزن، تروما، عوامل استرس‌زا، فاکتورهای ژنتیکی فعالیت بدنی نامناسب و ضعف عضلات پایین کمر مرتبط است. در این مقاله از کلینیک اترس، برخی از رایج‌ترین علائم کمر درد و راههای درمان آن را بررسی خواهیم کرد. درمان کمر درد با روش های مختلفی امکان پذیر است که برای هر فرد تمرینات و یا به نوعی نسخه متفاوت پیچیده می شود. اما فیزیوتراپی، آب درمانی، جراحی از جمله روش های درمانی پر کاربرد هستند.
درمان کمر درد نیازمند تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی مناسب است. با توجه به تنوع علل و نوع کمر درد، روش‌های درمانی مختلفی مانند فیزیوتراپی، آب درمانی و در موارد خاص جراحی وجود دارد. مهم است که افراد در صورت بروز علائم شدید یا مزمن، به پزشک متخصص مراجعه کنند تا از عوارض بیشتر جلوگیری شود. با اتخاذ رویکردهای مناسب و پیگیری درمان‌های تخصصی، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید و از عود مجدد درد جلوگیری کرد.
البته باید توجه داشته باشید که هر نوع کمردرد ممکن است نیاز به تشخیص توسط یک پزشک داشته باشد. این مقاله تنها به عنوان یک راهنمای کلی برای انواع کمر درد تهیه شده و برای تشخیص و درمان صحیح، مراجعه به یک متخصص کمر درد الزامی است. درمانگاه تخصصی پزشکی ورزشی اترس با استفاده از روش‌های تخصصی و فناوری‌های پیشرفته به‌صورت تخصصی به تشخیص و درمان کمر درد شما می‌پردازد.
| روش درمانی | معایب | مزایا | مناسب برای |
| فیزیوتراپی | نیاز به تمرین مداوم | تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری | اکثر انواع کمر درد |
| آب درمانی | نیاز به دسترسی به استخر | کاهش درد، بهبود گردش خون | کمر دردهای مزمن، آسیب‌های ورزشی |
| دارو درمانی | عوارض جانبی | تسکین سریع درد | دردهای حاد و متوسط |
| جراحی | ریسک‌های جراحی | درمان مشکلات ساختاری جدی | موارد خاص و شدید |
انواع کمر درد
1. تنگی کانال نخاعی (Spinal stenosis)
یا استنوزیس نخاعی کمر دردی است که در آن کانال نخاعی باریک شده و به نخاع و اعصاب نخاعی فشار وارد می‌کند. می‌تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد، اما بیشتر در قسمت پایین کمر و گردن اتفاق می‌افتد. ممکن است وضعیت سیاتیک شما با تنگ شدن کانال نخاعی وخیم شود.
2. آرتروز کمر (Arthritis)
یک بیماری دژنراتیو است که غضروف مفاصل ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (غضروف یک بافت نرم و لغزنده است که به مفاصل اجازه می‌دهد تا به آرامی و بدون درد حرکت کنند. با گذشت زمان، غضروف می‌تواند ساییده و فرسوده شود که منجر به درد، سفتی و التهاب در مفاصل میشود.) اسم دیگر این نوع کمر درد، استئوآرتریت است.
3.کشیدگی عضلات کمر (Back Strain)
به آن رگ به رگ شدن کمر هم می‌گویند. علت بروز آن کشش بیش از حد یا پارگی عضلات یا رباط‌های کمر ایجاد میشود. این نوع کمر درد ممکن است در هر قسمتی از کمر رخ بدهد. ولی بیشتر در قسمت پایین کمر اتفاق می‌افتد.
4. دیسک کمر (Disk problems)
شاید یکی از رایج ترین مشکلات کمر باشد که ایرانیان نیز درگیر آن هستند. در این نوع کمر درد، دیسک ها دچار آسیب شده و باعث درد فراوانی می شوند و معمولاً قسمت پایین کمر می باشد.
5. فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)
با درد عضلانی-اسکلتی گسترده و خستگی مشخص میشود. این بیماری همچنین می‌تواند باعث علائمی مانند مشکلات خواب، افسردگی، اضطراب و اختلال در حافظه و تمرکز شود.
6. شکستگی (Fractures)
شکستگی در ستون فقرات که نیاز فوری به جراحی و ویزیت دکتر متخصص دارد و معمولاً در تصادفات و یا ورزش هایی که برخوردهای سنگین در آن رخ می دهد، پدید می آید.
7. اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis)
لغزش یک مهره به روی مهره دیگر است. معمولا این عارضه نیز در قسمت های پایینی کمر رخ می دهد.
8. درد محوری کمر (Axial pain)
درد در مرکز کمر که می‌تواند ناشی از آرتروز، دیسک کمر یا سایر مشکلات باشد. درد این نوع کمر درد در ناحیه مرکزی محسوس است.
9. کشیدگی عضلات (Muscle strains)
کشیدگی یا پارگی عضلات کمر می‌تواند باعث درد شود. حرکات ورزشی ناگهانی و نامناسب به همراه بلند کردن اجسام سنگین، موجب چنین عارضه ای می شوند.
10. درد ارجاعی (Referred pain)
دردی که از اندام یا ناحیه دیگری از بدن به کمر ارجاع داده میشود و شما ممکن است فکر کنید که مشکل از کمرتان است، در صورتی که شاید از لگن و پاها یا … باشد.
11. کمر درد حاد و مزمن
کمر درد حاد یا مزمن، تمام انواع کمر درد که در بالا توضیح داده شد را به دو دسته کلی تقسیم می کند که در اولین مرحله نیز باید با تشخیص پزشک متوجه شوید که دقیقا چه کمر دردی سلامتی شما را تهدید می کند.
کمر درد حاد: کمر درد حاد (کوتاه‌مدت) چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. معمولاً طی چند روز با خود مراقبتی خودبه‌خود برطرف میشود. عواملی مانند کشیدگی ماهیچه یا رباط پس از بلند کردن یا حرکت دادن چیزی سنگین، در موارد نادر، تومور، عفونت، بیماری خود ایمنی یا شکستگی باشد. کمردرد کوتاه‌مدت معمولاً با درمان‌های خانگی از بین می‌رود، اما بهتر است از یک پزشک متخصص نیز مشورت بگیرید.
کمر مزمن: کمر درد زمانی مزمن در نظر گرفته میشود که مدت سه ماه یا بیشتر طول بکشد. این دردها ممکن است بیایند و بروند، اغلب با یک مسکن به‌صورت موقت خوب می‌شوند، اما دوباره برمی‌گردند و حسی جز کلافگی به همراه ندارند. اگر علت این نوع درد را ندانید، مقابله با کمر درد مزمن برایتان سخت خواهد شد.
کمردرد مزمن معمولاً مربوط به سن است، اما می‌تواند ناشی از آسیب‌های قبلی به کمر و ستون فقرات هم باشد. علل شایع کمردرد مزمن عبارتند از:
- آرتریت: نازک شدن تدریجی غضروف داخل ستون فقرات
- تنگی نخاع: باریک شدن کانال نخاعی که منجر به دیسک کمر میشود
- مشکلات دیسک: مانند فتق یا برآمدگی دیسک
- سندرم درد میوفاشیال: درد و حساسیت عضلانی غیر قابل توضیح
لازم است به شما تذکر دهیم که تا زمانی که منشأ درد پیدا نشده، تصمیمات عجولانه نگیرید یا تحت اقدامات پزشکی گسترده مانند جراحی قرار نگیرید. چرا که نه تنها ممکن است کمکی نکنند، بلکه می‌توانند درد را بدتر کنند.
رایج‌ترین علائم کمر درد
درد پایین کمر بسیار شایع است. این درد می‌تواند ناشی از کشیدگی (آسیب) به عضلات یا تاندون‌های پشت باشد. علل دیگر عبارتند از آرتریت، مشکلات ساختاری و آسیب دیسک. درد اغلب با استراحت، فیزیوتراپی و دارو بهتر میشود. علائم کمر درد می‌تواند به طور ناگهانی یا به‌تدریج ظاهر شود. گاهی اوقات، درد به‌سادگی پس از خم شدن برای برداشتن چیزی رخ می‌دهد. در مواقع دیگر، ممکن است ندانید چه چیزی باعث درد شده است.
درد ممکن است تیز یا مبهم باشد و ممکن است به پایین یا پشت پاهایتان هم رسوخ کند (سیاتیک). اگر در حین فعالیت به کمر فشار بیاورید، ممکن است صدای «تق‌تق» را بشنوید.
سایر علائم کمردرد عبارتند از:
- سفت (خشک) شدن کمر: حرکت دادن یا صاف کردن کمر ممکن است سخت باشد. بلند شدن از حالت نشسته ممکن است کمی طول بکشد و ممکن است احساس کنید برای شل شدن کمرتان باید راه بروید یا کشش دهید. ممکن است کمی دچار کاهش دامنه حرکتی شوید.
- مشکلات وضعیت استقرار بدن: بسیاری از افراد مبتلا به کمر درد به‌سختی می‌توانند صاف راه بروند. ممکن است «کج» یا خمیده بایستید، در حالی که بالاتنه‌تان به یک طرف است، نه هم‌تراز با ستون فقرات. گودی کمر شما ممکن است به‌جای خمیده، صاف به نظر برسد.
- اسپاسم عضلانی: پس از یک فشار، ماهیچه‌های کمر می‌توانند به طور غیرقابل‌کنترلی اسپاسم یا منقبض شوند. اسپاسم عضلات می‌تواند منجر به درد زیادی شود و ایستادن یا راه رفتن را برایتان سخت نماید.
روش‌های درمان درد کمر
بیشتر کمر دردها در طی یک ماه پس از درمان خانگی بهبود می‌یابند، به‌خصوص برای افراد کمتر از 60 سال. بااین‌حال، برای بسیاری از افراد، این درد تا چندین ماه طول می‌کشد. مسکن‌ها و استفاده از روش گرم کردن موضعی ممکن است تمام درمانی باشد که لازم دارید. ما استراحت در رختخواب و بی‌حرکت بودن را توصیه نمی‌کنیم، مگر در مواقع حادی که توصیه پزشک متخصص باشد.
بهتر است با وجود کمر درد تا جایی که می‌توانید به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهید. فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی را امتحان کنید. از هر فعالیتی که درد را افزایش می‌دهد اجتناب کنید، اما به دلیل ترس از درد از فعالیت اجتناب نکنید. اگر درمان‌های خانگی بعد از چند هفته جواب نداد، ممکن است پزشک شما داروهای قوی‌تر یا درمان‌های دیگری را توصیه کند. در ادامه به برخی از این درمان‌ها اشاره خواهیم کرد:
مصرف دارو
تجویز داروها بستگی به نوع کمردرد دارد. مسکن‌هایی مثل داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، ممکن است کمک کننده باشند. این داروها را فقط طبق دستور مندرج در جعبه مصرف کنید. استفاده بیش از حد از آنها می‌تواند عوارض جانبی جدی برایتان ایجاد کند.
تزریق
اگر هر اقدام دیگری انجام داده‌اید و دردی را که از کمر تا پایین ساق پایتان تابیده را تسکین نمی‌دهد، احتمالش هست که تزریق کورتیزون به همراه یک داروی بیحسکننده در فضای اطراف نخاع و ریشه‌های عصبی درد را آرام کند. تزریق کورتیزون به کاهش التهاب اطراف ریشه‌های عصبی متصل به دستگاه مرکزی عصبی کمک می‌کند، اما تسکین درد از طریق تزریق معمولاً تنها یک یا دو ماه دوام خواهد داشت.
بلوک عصبی
بلوک عصبی معمولاً برای تسکین درد ناشی از ستون فقرات، کمر و همچنین درد ناتوان‌کننده‌ای که بازوها، پاها، گردن و باسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد استفاده میشود. در طول بلوک عصبی سمپاتیک کمری، پزشک شما یک سوزن را در قسمت پایین کمرتان وارد می‌کند. دکتر سوزن را در قسمت جلوی ستون فقرات تا رسیدن به موقعیتی که اعصاب سمپاتیک کمری در آن قرار دارند، به جلو می‌برد. سپس داروی بیحسکننده را در ناحیه مورد نظر برای کاهش درد تزریق می‌کند.
فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپ می‌تواند تمریناتی را برای افزایش انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات پشت و شکم و بهبود وضعیت بدنتان به شما آموزش دهد. استفاده منظم از این تکنیک‌ها به جلوگیری از بازگشت و درمان کمر درد کمک می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها همچنین حرکت‌هایی را به شما آموزش می‌دهند که برای جلوگیری از تشدید علایم درد از آنها کمک بگیرید. درمانگاه تخصصی پزشکی ورزشی اترس با بهره‌گیری از تمرینات تخصصی و اصلاحی به تقویت عضلات پشت و افزایش انعطاف پذیری آنها کمک می‌کند. همچنین، این درمانگاه از روش‌های ترکیبی مانند ماساژ، تراپی الکتریکی، لیزر و اولتراسونیک نیز برای درمان کمر درد استفاده می‌کند. پیشنهاد می کنیم مطلب درمان کمر درد با فیزیوتراپی را به صورت کامل مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد فیزیوتراپی و تاثیر آن بر کمر درد داشته باشید.
آب درمانی
حمام کردن در آب گرم استرس را از بین می‌برد، اما می‌تواند کمر درد را نیز متوقف کند. استفاده از آب گرم یا گرم به‌عنوان یک درمان طبیعی برای بیماری‌های جسمی، آب درمانی نامیده میشود. آب‌درمانی انواع مختلفی دارد، از جمله حمام آب گرم، حمام کردن با دستگاه ماساژ، یا انجام حرکات کششی یا راه رفتن در استخر. آب‌درمانی به روند بهبودی بدن نیز کمک می‌کند. از آنجایی که گرما باعث افزایش گردش خون میشود، ناحیه آسیب‌دیده می‌تواند مواد مغذی را راحت‌تر دریافت کند و زودتر بهبود پیدا می‌کنید. برای آشنایی بیشتر با آب درمانی کمر درد، مقاله ما را در کلینیک اترس مطالعه کنید.
ماساژ
ماساژ می‌تواند کمردرد را بهروش‌های مختلفی تسکین دهد؛ از آرامش جسمی و ذهنی تا پیشگیری و مدیریت درد. از آنجایی که بیشتر کمردردها ناشی از فشار یا کشیدگی عضلات است، منطقی است که هر درمانی که به تقویت گردش خون و شل شدن رباط‌ها کمک کند، می‌تواند به کاهش و حتی ریشه‌کن کردن درد بینجامد. هنگامی که از طریق ماساژ، گردش خون بهبود یابد، ماهیچه‌ها و رباط‌ها یک منبع سالم اکسیژن و مواد مغذی دریافت می‌کنند و منجر به شل شدن عضلات، تحرک بیشتر و کاهش درد میشود.
طب سوزنی
در طب سوزنی، سوزن‌های بسیار نازکی را از طریق پوست در نقاط استراتژیک بدن شما فرو می‌کنند. طب سوزنی یکی از اجزای اصلی طب سنتی چینی است که برای درمان کمر درد هم کاربرد دارد. از این طب برای سلامتی کلی بدن از جمله کاهش استرس نیز استفاده میشود.
تغذیه
غذاهای مختلفی وجود دارند که التهاب را کاهش می‌دهند. برای حفظ سلامت کمر و کاهش هرگونه درد، مهم است که یک رژیم غذایی متعادل شامل مقادیر مناسب پروتئین، کربوهیدرات و چربی داشته باشید. نوشیدن آب کافی هم مهم است. حتماً روزانه هشت تا ده لیوان آب بنوشید. اگر دچار کم‌آبی شده باشید، بسیاری از مواد مغذی مهم مورد نیاز بدن و دیسک‌های ستون فقرات را از دست می‌دهید. غذاهایی مثل تخم‌مرغ، ماهی، گردو، تخم کتان، ماست و سبزیجات برگ سبز را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید تا کمردرد خود را کاهش دهید.
جراحی
گاهی اوقات جراحی برای ایجاد فضای بیشتر در ستون فقرات برای افرادی که ضعف عضلانی فزاینده یا کمردردی دارند مفید واقع میشود. این مشکلات می‌تواند مربوط به فتق دیسک یا سایر شرایطی باشد که سوراخ‌های داخل ستون فقرات را باریک می‌کند. در این حالت، پزشک شما عمل جراحی دیسک کمر را توصیه می‌کند. پس از جراحی در بیشتر مواقع، درمان کمر درد به‌خوبی پیش می‌رود.
مطلب پیشنهادی:راههای درمان انواع فتق دیسک کمر
روش‌های درمان درد کمر در منزل
برای درمان درد کمر در خانه، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به کاهش درد و بهبود وضعیت کمک کند. استراحت و فعالیت‌های سبک از جمله پیاده‌روی می‌تواند به تسکین درد کمک کند. همچنین، استفاده از کمپرس گرم یا یخ در ناحیه دردناک می‌تواند التهاب را کاهش دهد و به آرامش عضلات کمک کند. داروهای مسکن غیرنسخه‌ای مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن نیز می‌توانند مؤثر باشند، اما باید طبق دستور مصرف شوند. ماساژ و آب‌درمانی نیز به عنوان روش‌های طبیعی برای کاهش درد کمر شناخته شده‌اند؛ ماساژ به بهبود گردش خون و شل شدن عضلات کمک می‌کند، در حالی که آب‌درمانی با کاهش استرس و افزایش جریان خون، روند بهبودی را تسریع می‌کند.
علاوه بر این، تمرینات کششی و تقویتی می‌توانند به تقویت عضلات کمر و جلوگیری از بروز مجدد درد کمک کنند. انجام حرکات کششی ملایم و تقویت عضلات شکم و کمر می‌تواند تأثیر مثبتی بر روی وضعیت کمر داشته باشد. همچنین، تغذیه مناسب شامل مصرف مواد غذایی ضدالتهابی و نوشیدن آب کافی نیز اهمیت دارد. در نهایت، اگر درد کمر پس از چند روز مراقبت خانگی بهبود نیافت یا شدت آن افزایش یافت، مشورت با پزشک ضروری است تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
برای درمان کمر درد چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟
کمردرد معمولاً با استراحت و مصرف مسکن بهبود می‌یابد. کمردردی که از بین نمی‌رود ممکن است نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد و در صورت مزمن شدن درد باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را برای پیدا کردن منشأ درد انجام دهید.
اگر در کمر درد خود این علائم را دارید، به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- دردی که بعد از حدود یک هفته مراقبت در منزل بهتر نمی‌شود
- سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی، ضعف یا درد در باسن یا پاها
- درد شدید یا اسپاسم عضلانی که در فعالیت‌های روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند
- تب، کاهش وزن، مشکلات روده یا مثانه یا سایر علائم غیرقابل توضیح
برای درمان درد کمر چه کنیم؟
کمر درد معمولاً با استراحت، مسکن‌های بدون نسخه، کمپرس یخ و آب گرم و بهتر میشود. پس از چند روز استراحت، می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود بازگردید. فعال ماندن باعث افزایش جریان خون در ناحیه کمر و پایین‌تنه میشود و به بهبودی شما کمک می‌کند. اگر دردتان از بین نرفت یا نتوانستید فعالیت‌های عادی را انجام دهید، از پزشک خود صحبت مشورت بگیرید.
یکی از مزایای درمان کمر درد در درمانگاه تخصصی پزشکی ورزشی اترس، تمرکز بر روی علل واقعی مشکل است. ما در این درمانگاه به جای تسکین علائم بیمار، سعی می‌کنیم تا درمان علل اصلی کمر درد را پیدا کنیم. به علاوه، پزشکان و تیم درمانی این درمانگاه با توجه به نوع کمر درد و عوامل مربوطه، برنامه درمانی مناسبی را برای هر بیمار تنظیم می کنند. شما می‌توانید با مراجعه به کلینیک اترس، از خدمات ما بهره‌مند شوید.
سوالات متداول درباره کمر درد
شایع‌ترین علت کمر درد چیست؟
شایع‌ترین علل کمر درد شامل کشیدگی عضلات، مشکلات دیسک، آرتروز و تنگی کانال نخاعی است.
آیا کمر درد همیشه جدی است؟
خیر، بسیاری از موارد کمر درد با استراحت و مراقبت‌های خانگی بهبود می‌یابند. اما اگر درد شدید، مزمن یا همراه با علائم دیگری مانند بی‌حسی یا ضعف باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید برای کمر درد به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کمر درد پس از یک هفته بهبود نیافت، یا همراه با علائم دیگری مانند تب، کاهش وزن، یا مشکلات روده و مثانه بود، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا فیزیوتراپی برای کمر درد موثر است؟
بله، فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر برای درمان کمر درد است. تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود وضعیت بدنی کمک می‌کند.
آیا جراحی برای کمر درد همیشه ضروری است؟
خیر، جراحی تنها در موارد شدید و زمانی که سایر روش‌های درمانی موثر نباشند، توصیه میشود.
چه عواملی باعث تشدید کمر درد می‌شوند؟
نشستن طولانی مدت، بلند کردن اجسام سنگین به صورت نادرست، وضعیت بدنی نامناسب و استرس از جمله عوامل تشدید کننده کمر درد هستند.
آیا ورزش برای کمر درد مفید است؟
بله، ورزش‌های مناسب مانند پیاده‌روی، یوگا و شنا می‌توانند به کاهش درد و تقویت عضلات کمر کمک کنند.
آیا آب درمانی برای کمر درد موثر است؟
بله، آب درمانی با کاهش فشار روی مفاصل و بهبود گردش خون می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
آیا تغذیه در درمان کمر درد نقش دارد؟
بله، مصرف مواد غذایی ضد التهابی مانند میوه‌ها، سبزیجات و ماهی‌های چرب می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود درد کمک کند.
چگونه می‌توان از بروز کمر درد پیشگیری کرد؟
با حفظ وزن مناسب، انجام ورزش‌های منظم، داشتن وضعیت بدنی صحیح، بلند کردن صحیح اجسام و اجتناب از نشستن طولانی مدت می‌توان از بروز کمر درد پیشگیری کرد.
