آشیل تاندونی در پا است که با اتصال ماهیچههای ساق پا به استخوان پاشنه باعث میشود فرد راه برود، بدود و بپرد. اگرچه این تاندون قوی و ضخیم است، اما مستعد آسیب بوده و میتواند دچار کشیدگی یا پارگی شود. راههای مختلفی برای تشخیص این عارضه وجود دارد که از مهمترین آنها میتوان به تست فشار، آزمایش دامنه حرکت و تصویربرداری از پا اشاره کرد. استفاده از روشهای درمانی غیرجراحی کلینیک اترس مانند فیزیوتراپی و آب درمانی میتواند منجر به بهبودی سریعتر و ازسرگیری روتین زندگی فرد شود. با ادامه این مطلب با ما همراه شوید تا اطلاعات کاملتری را در مورد کشیدگی و پارگی تاندون مچ پا در اختیارتان قرار دهیم.
تاندون آشیل پا کجا هست؟
تاندون آشیل که بزرگترین، ضخیمترین و قویترین تاندون بدن است، در پشت پاشنه پا قرار گرفته و استخوان پاشنه را به ماهیچه ساق پا متصل میکند. این تاندون معمولا در بزرگسالان بین 15 تا 26 سانتیمتر طول دارد و از دو نوع پروتئین به نامهای کلاژن و الاستین ساخته شده است. کلاژن رایجترین پروتئین در بدن است که حدود یک سوم کل پروتئینهای بدن را به خود اختصاص داده است و باعث قدرت بخشیدن به تاندونها میشود. الاستین، کششی است و کمک میکند تاندونها حین حرکت به حالت اولیه خود برگردند.
انواع آسیبدیدگی تاندون آشیل پا
مهمترین انواع آسیب تاندون پا شامل موارد زیر میشوند:
پارگی
پارگی تاندون آشیل پا شامل پارگی کامل یا جزئی است. این آسیب زمانی رخ میدهد که تاندون تا نقطه شکست خود کشیده میشود. پارگی اغلب حین ورزش رخ میدهد. زمین خوردن، افتادن یا پیچخوردگی مچ پا نیز میتوانند باعث این عارضه شوند.
تاندینوپاتی آشیل
نوعی وضعیت مزمن و طولانی مدت که به دلیل یک سری پارگیهای بسیار کوچک منجر به ضعف و شکستگی تاندون آشیل میشود.
راههای تشخیص تاندینوپاتی و پارگی آشیل
از آنجا که تاندون پا اغلب با پیچخوردگی مچ پا اشتباه گرفته میشود، پزشکان علاوه بر معاینه فیزیکی و بررسی نحوه راه رفتن یا دویدن فرد، از روشهای زیر نیز استفاده میکنند:
۱. تست فشار
در این تست که با نام تست تامپسون نیز شناخته میشود، فرد بیمار روی صندلی یا نیمکت زانو میزند یا روی شکم دراز میکشد. سپس پزشک خیلی آرام ماهیچههای ساق پای او را فشار میدهد. این کار باعث کشیده شدن تاندون و حرکت پا خواهد شد. اگر تاندون آشیل پاره شده باشد، پا نمیتواند حرکت کند؛ زیرا ماهیچه ساق پا به پاشنه متصل نیست.
۲. آزمایش دامنه حرکت
پزشک از طریق آزمایش دامنه حرکتی میتواند بفهمد بیمار آنطور که باید مچ پایش را حرکت میدهد یا خیر.
۳. تصویربرداری از پا
پزشک با بررسی نتایج آزمایشهای تصویربرداری زیر میتواند بهترین روش درمان تاندونیت آشیل را انتخاب کند:
- اشعه ایکس: اشعه ایکس استخوانها را نشان میدهد و کمک میکند پزشک بفهمد تاندون پا کلسیفیه شده است یا خیر. علاوه بر این، در صورت وجود خارهای استخوانی، آنها را نیز نشان میدهد.
- MRI: پزشک از طریق MRI میتواند بفهمد شدت آسیب به تاندون پا چقدر است تا بتواند بهترین روش درمان را تجویز کند.
کشیدگی تاندون آشیل پا
کشیدگی تاندون آشیل پا یکی از مشکلات رایج بهویژه بین ورزشکاران مبتدی و حتی حرفهای است. در اثر آسیب تاندون پا، تاندون دچار التهاب و تورم شده و فرد درد زیادی را متحمل میشود. مهمترین دلیل بروز این آسیب، التهاب تاندون یا همان تاندونیت است. اگر شدت آسیب زیاد باشد و فشار زیادی به تاندون وارد شود، پارگی رخ خواهد داد.
عوامل کشیدگی تاندون آشیل پا
عوامل مختلفی میتوانند منجر به کشیدگی تاندون پا شوند که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
فعالیت بیش از حد
دویدن بیش از حد، افزایش ناگهانی سطح فعالیت یا دویدن در زمینهای تپهای میتواند خطر کشیدگی یا آسیب تاندون را افزایش دهد.
ضعف عضلات
ضعیف بودن عضلات ساق پا میتواند فشار وارد شده بر تاندون آشیل را افزایش داده و منجر به آسیب شود. عضلات میتوانند به دلایلی همچون عدم تمرین، عدم استفاده مناسب از عضلات ساق پا یا بیماریهای عضلانی ضعیف شوند.
عدم انعطافپذیری
انجام ندادن تمرینات کششی قبل و بعد از تمرین میتواند منجر به عدم انعطافپذیری عضلات پا شود و تاندونیت آشیل را به همراه داشته باشد.
کفش نامناسب
استفاده از کفشهای نامناسب و دارای پاشنه سخت و همچنین دویدن روی سطوح سفت و لغزنده میتواند عامل مهم دیگر باشد.
سن
کشیدگی و پارگی تاندون آشیل در افراد بین 30 تا 40 سال شایعتر است.
درمان کشیدگی آشیل پا
به دلیل اینکه میزان آسیب کشیدگی تاندون پا در افراد مختلف متفاوت است، نوع درمان نیز متفاوت خواهد بود. بیمار برای اینکه بتواند فعالیتهای روزانه را انجام دهد و سریع بهبود پیدا کند، باید حتما روشهای درمانی غیرجراحی زیر را جدی بگیرد.
استراحت
سادهترین راه درمان آشیل پا، استراحت است. توصیه میشود بیمار برای اینکه بتواند بدون درد راه برود، برای یک تا دو روز فشار و وزن خود را روی تاندون قرار ندهد. با انجام این کار روند بهبودی سریعتر خواهد شد. اگر نیاز به دوره زمانی طولانیتر برای استراحت تاندون باشد، پزشک استفاده از عصا را توصیه خواهد کرد.
یخ
یخ درمانی یکی دیگر از روشهای موثر است. برای این منظور کمپرس یخ را برای مدت 15 تا 20 دقیقه روی تاندون نگه دارید. سپس کیسه را بردارید تا تاندون دوباره گرم شود. یخ کمک میکند التهاب یا تورم سریعتر برطرف شود.
آب درمانی
آب درمانی یا هیدروتراپی شامل انجام تمرینات و تکنیکهای خاص فیزیوتراپی در آب است که میتواند به تسکین درد، آرامش و تقویت عضلات، افزایش گردش خون و بهبود عملکرد تاندون پا کمک کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روشهای مفید و مطمئن برای درمان تاندون مچ پا است که هم به صورت دستی و هم از طریق دستگاه قابل انجام است. کایروپراکتیک یک تکنیک دستی است که طی آن فیزیوتراپیست ناحیه آسیب دیده را به صورت دورانی ماساژ میدهد. علاوه بر این، در فیزیوتراپی میتوان از اوزون تراپی، مگنت تراپی، شاک ویوتراپی، اولتراسوند تراپی و لیزرتراپی نیز استفاده کرد.
ورزش درمانی
ورزش درمانی یکی دیگر از مهمترین و کاربردیترین روشهای درمان این عارضه است که طی آن بیمار تمرینات کششی و تقویتی را که فیزیوتراپیست برایش مشخص کرده، انجام میدهد. انجام این ورزشها میتواند جلوی خشک شدن مفاصل و پارگی تاندون را بگیرد.
پارگی آشیل پا و راه درمان آن
وقتی تاندون پا دچار کشیدگی بیش از حد شود، احتمال پارگی آن وجود دارد. مواردی همچون دویدن در سربالایی، پریدن یا تغییر سریع سرعت و جهت میتوانند باعث ایجاد پارگی آشیل پا شوند. در صورت رخ دادن این عارضه، صدایی مانند ترکیدن در پشت ساق پا احساس خواهد شد که با درد ناگهانی و شدید همراه است. این وضعیت اغلب باعث میشود فرد نتواند راه برود.
درمان پارگی تاندون مچ پا به سن بیمار، میزان فعالیت او و شدت صدمه بستگی دارد. در کل افراد جوان دارای پارگی تاندون پا برای جراحی و افراد مسن برای درمانهای غیرجراحی مناسب هستند.
- درمان غیرجراحی پارگی تاندون آشیل پا: این درمان شامل استفاده از گچ یا کفشهای مخصوص میشود. درست است این روش خطرات جراحی را به همراه ندارد، اما خطر پارگی مجدد در آن بیشتر بوده و مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی نیز طولانیتر است.
- درمان جراحی پارگی تاندون آشیل پا: در این روش برشی در پشت پا زده میشود تا دو سر تاندون به هم بخیه شوند. درست است که مدت زمان بهبودی در این روش کوتاهتر است، اما میتواند عوارضی مانند عفونت و آسیب شاخههای عصبی حسی را به دنبال داشته باشد.
پیشگیری از آسیب تاندون آشیل پا
به منظور کاهش احتمال ابتلا به مشکلات کشیدگی و پارگی تاندون مچ پا، نکات زیر را دنبال کنید:
آمادگی قبل تمرین
عضلات سفت ساق پا باعث کشیدگی تاندونها میشوند؛ بنابراین حتما قبل از انجام تمرینات ورزشی با حرکات کششی بدنتان را گرم کنید.
تقویت عضلههای اطراف آن با ورزش
عضلههای پشت ساق را به قدری کش بدهید که احساس کش آمدن کامل داشته باشید. تمرینات تقویت کننده کمک میکنند عضلات ساق پا بتوانند نیروی بیشتری را تحمل کنند.
شدت تمرین
یکی دیگر از روشهای پیشگیری از ابتلا به مشکلات کشیدگی و پارگی تاندون پا این است که شدت تمرین و ورزش را به آرامی زیاد کنید. توصیه میشود مسافت و مدت تمرینات خود را بیش از 10 درصد در هفته افزایش ندهید.
کفش مناسب
کفشی را انتخاب کنید که از پاها و تاندون آشیل حمایت کافی داشته باشد و جلوی آسیب ناشی از ضربهها و فشارهای نامطلوب را بگیرد. اطمینان حاصل کنید که کفش شما دارای ضربهگیرهای مناسب و پشتیبانی مناسب در منطقه تاندون آشیل است.
سخن پایانی
کشیدگی و پارگی تاندون پا میتواند ایستادن، دویدن یا حتی حرکت فرد را با اختلال مواجه کند؛ بنابراین بهتر است هرچه سریعتر نسبت به درمان اقدام شود. اگر این عارضه سریع تشخیص داده شود، پزشک روشهای غیرجراحی که در بالا توضیح داده شد را توصیه خواهد کرد. برای جلوگیری از بروز آن نیز استفاده از کفشهای مناسب هنگام راه رفتن و ورزش، داشتن وزن ایدهآل و گرم کردن بدن قبل از انجام فعالیتهای ورزشی میتواند موثر باشد.