آکرومیوپلاستی یک روش مؤثر و کم‌تهاجمی برای کاهش درد، بهبود دامنه حرکت و درمان گیر افتادگی تاندون‌های شانه است که به‌ویژه در بیمارانی با پاسخ ناکافی به درمان‌های غیرجراحی توصیه می‌شود. این جراحی با استفاده از تکنیک آرتروسکوپی انجام می‌گیرد و در کنار فیزیوتراپی پس از عمل، نتایج بسیار خوبی به همراه دارد.
آگاهی از عوارض احتمالی، مراحل بهبودی و مراقبت‌های لازم، به بیماران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری تصمیم به انجام این عمل بگیرند. در صورت ابتلا به دردهای مزمن شانه، مشاوره با متخصصین ارتوپدی می‌تواند بهترین راه برای انتخاب مسیر درمان باشد. در ادامه این مقاله از کلینیک اترس به مراحل انجام آکرومیوپلاستی خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
آکرومیوپلاستی چیست؟
آکرومیوپلاستی یک روش جراحی کم تهاجمی است که به منظور برداشتن بخشی از استخوان آکرومیون، زائده‌ای استخوانی در بالای شانه، انجام می‌شود. هدف اصلی این عمل کاهش فشار و اصطکاک روی تاندون‌های روتاتور کاف است که در اثر گیر افتادگی یا التهاب دچار آسیب می‌شوند. با برداشتن این بخش استخوانی، فضای بیشتری برای حرکت تاندون‌ها ایجاد شده و درد و محدودیت حرکتی شانه کاهش می‌یابد.
فرایند جراحی آکرومیوپلاستی
آکرومیوپلاستی به صورت آرتروسکوپی انجام می‌شود؛ یعنی جراح با ایجاد چند برش کوچک و استفاده از دوربین و ابزارهای ظریف، بخش آسیب‌دیده استخوان آکرومیون را برمی‌دارد. این روش کم‌تهاجمی باعث کاهش آسیب به بافت‌های اطراف، کاهش درد پس از جراحی و سریع‌تر شدن روند بهبودی خواهد شد. عمل تحت بیهوشی عمومی انجام شده و اغلب بیماران می‌توانند همان روز یا روز بعد از جراحی به خانه بازگردند.
علل انجام آکرومیوپلاستی
آکرومیوپلاستی عمدتاً برای درمان سندرم گیر افتادگی شانه (Impingement Syndrome) ب ه کار می‌رود که در آن تاندون‌های روتاتور کاف به دلیل فضای محدود زیر آکرومیون دچار التهاب و آسیب می‌شوند. همچنین این جراحی در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای ضد التهاب مؤثر نبوده‌اند، توصیه می‌شود. بیماران با درد شدید، محدودیت حرکتی قابل توجه و آسیب‌های مزمن شانه، کاندید مناسبی برای این عمل هستند.
مزایای آکرومیوپلاستی
کاهش درد و التهاب در شانه
یکی از مهم‌ترین مزایای آکرومیوپلاستی، کاهش درد ناشی از گیر افتادگی تاندون‌ها و التهاب مزمن است. با برداشتن استخوان اضافی و آزادسازی فضای زیر آکرومیون، فشار روی تاندون‌ها کمتر می‌شود و التهاب به‌مرورزمان فروکش می‌کند. این کاهش درد به بیماران امکان می‌دهد فعالیت‌های روزمره را با سهولت بیشتری انجام دهند و وابستگی به داروهای ضد التهاب کاهش یابد.
بهبود دامنه حرکت شانه
آکرومیوپلاستی باعث افزایش فضای حرکتی مفصل شانه می‌شود و به این ترتیب دامنه حرکت شانه بهبود می‌یابد. این افزایش دامنه حرکتی، به ویژه در بیمارانی که به دلیل درد و التهاب محدود شده بودند، امکان بازگشت به فعالیت‌های ورزشی و روزمره را فراهم می‌کند. انجام این جراحی به صورت آرتروسکوپی، با حداقل آسیب به بافت‌های اطراف، روند بهبودی سریع‌تر و نتایج رضایت‌بخش‌تری به همراه دارد
چه کسانی به آکرومیوپلاستی نیاز دارند؟
این جراحی معمولاً به بیمارانی توصیه می‌شود که درد شدید و محدودیت حرکتی قابل توجه در شانه دارند و به درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای ضد التهاب پاسخ نداده‌اند. همچنین، این عمل برای افرادی که به دلیل آسیب‌های مزمن شانه دچار اختلال عملکرد شده‌اند، مناسب‌تر است. تصمیم برای انجام آکرومیوپلاستی باید پس از بررسی دقیق شرایط فردی بیمار و مشاوره با پزشک متخصص اتخاذ شود.
بیماران با بورسیت شانه
بورسیت شانه به التهاب بورس‌های اطراف مفصل شانه گفته می‌شود که می‌تواند باعث درد و محدودیت حرکتی شود. اگرچه آکرومیوپلاستی بیشتر برای درمان سندرم گیر افتادگی شانه کاربرد دارد، در مواردی که بورسیت مزمن همراه با فشار مکانیکی روی تاندون‌ها باشد و درمان‌های محافظه‌کارانه مؤثر نباشند، این جراحی باعث کاهش فشار و التهاب شانه می‌شود.
مطلب پیشنهادی: فیزیوتراپی شانه یخ زده
افرادی که دچار شانه یخ‌زده هستند
شانه یخ‌زده یا کپسولیت چسبنده، وضعیتی است که باعث سفتی و درد شدید در شانه می‌شود و معمولاً به درمان‌های غیرجراحی پاسخ می‌دهد. آکرومیوپلاستی به طور معمول برای شانه یخ‌زده توصیه نمی‌شود مگر در موارد خاص که همراه با گیر افتادگی تاندون‌ها یا آسیب‌های ساختاری دیگر باشد. در این شرایط، جراحی می‌تواند به آزادسازی فضای مفصل و بهبود دامنه حرکتی کمک کند. در نهایت، آکرومیوپلاستی برای بیمارانی که:
- درد و محدودیت حرکتی شدید دارند
- به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نداده‌اند
- از نظر جسمی توانایی تحمل جراحی را دارند
- و نوع آسیب شانه آنها با این روش قابل اصلاح است توصیه می‌شود.
مراحل انجام آکرومیوپلاستی
آمادگی قبل از جراحی
- انجام معاینات دقیق پزشکی و تصویربرداری‌های لازم مانند MRI یا رادیوگرافی برای ارزیابی وضعیت شانه
- مشاوره با جراح ارتوپد جهت بررسی کامل سابقه پزشکی و تعیین بهترین روش جراحی
- قطع یا تنظیم داروهای خاص مانند داروهای ضد انعقاد خون طبق دستور پزشک
- رعایت ناشتا بودن قبل از عمل در صورت بیهوشی عمومی
- آماده‌سازی روانی بیمار و توضیح مراحل جراحی و روند بهبودی
- در برخی موارد، انجام فیزیوتراپی پیش از جراحی برای بهبود وضعیت عضلات و مفصل شانه توصیه می‌شود
روند جراحی آکرومیوپلاستی
- جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود
- ایجاد دو یا سه برش کوچک (حدود چند میلی‌متر) در اطراف شانه برای ورود دوربین آرتروسکوپی و ابزارهای جراحی
- وارد کردن دوربین و مشاهده فضای مفصل و زیر آکرومیون از طریق صفحه نمایش
- با استفاده از ابزارهای ظریف مانند شیور و کوتر، برداشتن بخش اضافی استخوان آکرومیون و حذف خارهای استخوانی یا اسپورهای ایجاد شده
- کنترل خونریزی و پاک‌سازی فضای ساب‌آکرومیال برای کاهش فشار روی تاندون‌ها
- پایان جراحی و بستن محل برش‌ها با بخیه‌های کوچک
اهمیت فیزیوتراپی پس از جراحی
پس از آکرومیوپلاستی، فیزیوتراپی نقش مهمی در بازتوانی شانه دارد. تمرینات فیزیوتراپی به بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات اطراف شانه و کاهش درد کمک می‌کنند. همچنین، فیزیوتراپی برای شانه درد باعث پیشگیری از خشکی مفصل و بازگشت سریع‌تر عملکرد طبیعی شانه می‌شود دوره بهبودی معمولاً چند ماه طول می‌کشد و همکاری بیمار با فیزیوتراپی کلینیک اترس در این مرحله برای کسب نتایج مطلوب ضروری است.
عوارض احتمالی آکرومیوپلاستی
آکرومیوپلاستی، مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با عوارضی همراه باشد. آگاهی از این عوارض و مراقبت‌های لازم پس از جراحی می‌تواند باعث بهتر شدن نتیجه عمل خواهد شد.
عوارض نادر جراحی
- عفونت: خطر عفونت در محل جراحی وجود دارد. برای کاهش این خطر، آنتی‌بیوتیک‌ها قبل و بعد از جراحی تجویز می‌شوند.
- خونریزی: ممکن است خونریزی حین یا پس از عمل رخ دهد.
- آسیب به اعصاب یا عروق: در موارد نادر، اعصاب یا عروق خونی اطراف شانه ممکن است آسیب ببینند.
- سفتی مفصل: برخی بیماران ممکن است پس از جراحی دچار سفتی موقت مفصل شوند.
- ضعف عضلانی: ضعف موقت در عضلات اطراف شانه ممکن است رخ دهد.
- شکست در بهبود علائم: در برخی موارد، جراحی ممکن است به طور کامل علائم را برطرف نکند.
- واکنش به بیهوشی: عوارض مربوط به بیهوشی، هرچند نادر، ممکن است رخ دهد.
- تشکیل لخته خون: خطر تشکیل لخته خون در پاها وجود دارد
- آسیب به تاندون‌ها: در موارد نادر، تاندون‌های اطراف ممکن است آسیب ببینند.
- نیاز به جراحی مجدد: در برخی موارد، ممکن است نیاز به عمل جراحی دیگری باشد
- شانه یخ‌زده: در برخی موارد، ممکن است عوارض خفیف و گذرا مانند شانه یخ‌زده رخ دهد.
خطر عوارض جانبی جدی پس از جراحی شانه کم است و حدود 5 تا 6 نفر از هر 1000 نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مراقبت‌های پس از جراحی
- مراقبت از زخم: رعایت بهداشت و تعویض منظم پانسمان برای جلوگیری از عفونت.
- مصرف داروها: مصرف منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک، از جمله مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها.
- انجام فیزیوتراپی و آبدرمانی: شروع زودهنگام فیزیوتراپی برای بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات و جلوگیری از خشکی مفصل.
- استفاده از آتل یا اسلینگ: استفاده از آتل یا اسلینگ برای محافظت از شانه و محدود کردن حرکت آن در دوره بهبودی.
- فعالیت‌های ممنوعه: اجتناب از فعالیت‌های سنگین و حرکاتی که باعث درد می‌شوند.
- پیگیری با پزشک: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی روند بهبودی و اطمینان از عدم وجود عوارض در شانه
چه زمانی باید برای آکرومیوپلاستی اقدام کرد؟
آکرومیوپلاستی معمولاً زمانی پیشنهاد می‌شود که درمان‌های غیرجراحی نتوانند درد و محدودیت حرکتی شانه را بهبود بخشند و علائم بیمار ادامه‌دار و شدید باشند. تصمیم به انجام این جراحی باید پس از ارزیابی دقیق پزشک متخصص ارتوپدی و بررسی شرایط فردی بیمار گرفته شود.
عدم پاسخ به درمان‌های غیرجراحی
اگر بیمار پس از گذشت چند ماه از درمان‌های محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی، ورزش درمانی، داروهای ضد التهاب، استراحت و تزریق کورتون بهبودی قابل توجهی نداشته باشد و درد و محدودیت حرکتی همچنان ادامه یابد، آکرومیوپلاستی به عنوان گزینه بعدی مطرح می‌شود. این جراحی به ویژه در موارد سندرم گیر افتادگی شانه که فضای زیر آکرومیون تنگ شده و باعث فشار روی تاندون‌ها می‌شود، کاربرد دارد.
مشکلات مزمن شانه
افرادی که دچار مشکلات مزمن شانه مانند التهاب طولانی‌مدت تاندون‌های روتاتور کاف، پارگی‌های جزئی یا آرتروز خفیف هستند و با درمان‌های غیرجراحی بهبود نیافته‌اند، ممکن است کاندیدای مناسبی برای آکرومیوپلاستی باشند. این جراحی با برداشتن بخش کوچکی از استخوان آکرومیون، فضای بیشتری برای حرکت تاندون‌ها ایجاد کرده و به کاهش درد و بهبود دامنه حرکتی کمک می‌کند. در نهایت، زمان مناسب برای اقدام به آکرومیوپلاستی زمانی است که شدت علائم، پاسخ ناکافی به درمان‌های غیرجراحی و ارزیابی دقیق پزشکی همگی نشان‌دهنده نیاز به مداخله جراحی باشند.
سؤالات متداول درباره آکرومیوپلاستی
آکرومیوپلاستی چیست؟
آکرومیوپلاستی یک جراحی است که در آن بخش‌هایی از استخوان آکرومیون (استخوان بالای شانه) برداشته می‌شود تا فضای بیشتری برای حرکت تاندون‌های شانه فراهم گردد.
چرا باید آکرومیوپلاستی انجام دهیم؟
این جراحی معمولاً برای افرادی که دچار بورسیت شانه یا شانه یخ‌زده هستند و درمان‌های غیرجراحی جوابگو نبوده است، انجام می‌شود.
مراحل جراحی آکرومیوپلاستی چگونه است؟
جراحی آکرومیوپلاستی شامل برداشتن بخش کوچکی از استخوان آکرومیون است که به رفع درد و بهبود دامنه حرکت شانه کمک می‌کند.
آیا آکرومیوپلاستی عوارض دارد؟
مانند هر جراحی دیگر، آکرومیوپلاستی نیز ممکن است با عوارضی مانند عفونت یا آسیب به بافت‌های اطراف همراه باشد، اما این عوارض نادر هستند.
