ورم زانو یا آب آوردن زانو یکی از مشکلات شایع است که در برخی افراد، به‌ویژه ورزشکارانی که در حین ورزش دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند و آن را نادیده می‌گیرند، یا افرادی که بیش از حد از زانوهای خود استفاده می‌کنند، بروز می‌کند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که مایعات در داخل یا اطراف مفصل زانو تجمع می‌یابند. ورم زانو ممکن است ناشی از آسیب‌های ورزشی، عفونت‌ها یا بیماری‌های مزمن مانند آرتروز باشد. این حالت می‌تواند باعث محدودیت در حرکت و ایجاد درد شود و در صورتی که درمان نشود، آسیب‌های جدی‌تری به زانو وارد کند. بنابراین، تشخیص به‌موقع علت ورم و درمان مناسب آن ضروری است تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود. در این مطلب از کلینیک تخصصی اترس به بررسی روش‌های درمان ورم زانو و علائم آن خواهیم پرداخت.
ورم زانو چیست؟
ورم زانو که با نام‌های دیگری مانند آب آوردن زانو یا افیوژن شناخته میشود، به تجمع مایع در داخل یا اطراف مفصل زانو اطلاق میشود. این وضعیت می‌تواند ناشی از آسیب‌های ورزشی، التهاب، عفونت یا بیماری‌های مزمن مانند آرتروز باشد. علائم ورم زانو شامل درد، سفتی مفصل، قرمزی و محدودیت در حرکت است. در موارد شدید، زانو به‌شدت متورم شده و ممکن است نتواند وزن بدن را تحمل کند، به طوری که فرد قادر به راه رفتن نخواهد بود.
دلایل ورم زانو
از شایع‌ترین علل ورم زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بورسیت: بورس‌های کوچک حاوی مایعات در سراسر بدن وجود دارند که وظیفه محافظت از مفاصل را بر عهده دارند. زمانی که مایعات اضافی در این کیسه‌ها جمع میشود، باعث تورم و آب آوردن زانو میشود. التهاب بورس به‌نام بورسیت شناخته میشود که می‌تواند به‌صورت عفونی یا غیرعفونی بروز کند.
- نقرس: نقرس به دلیل تجمع اسید اوریک در زانو بروز می‌کند و با تورم و درد شدید همراه است. زانو سریعاً متورم میشود و ممکن است با درد، قرمزی و گرمی همراه باشد.
- آسیب‌دیدگی زانو: آسیب به مفصل زانو یا بافت‌های داخلی آن مانند تاندون‌ها، مینیسک‌ها، رباط‌ها و غضروف‌ها می‌تواند منجر به تجمع خون داخل مفصل و در نتیجه تورم، کبودی، سفتی مفصل و احساس گرمای شدید در مفصل شود.
- آرتروز زانو: افزایش مایع در مفصل می‌تواند به تورم زانو و تخریب غضروف منجر شود. این وضعیت به‌نام آرتروز شناخته میشود و معمولاً با درد همراه است.
- روماتیسم مفصلی: این نوع بیماری خودایمنی باعث تورم، التهاب و سفتی مفصل زانو میشود و می‌تواند دامنه حرکت زانو را محدود کند. روماتیسم مفصلی معمولاً هر دو زانو را درگیر می‌کند.
شایع‌ترین علائم ورم زانو
شایع‌ترین علائم ورم زانو عبارت‌اند از:
- درد شدید، قرمزی و احساس گرمای شدید در زانو
فرد مبتلا به ورم زانو ممکن است درد مداوم و سوزش را در ناحیه زانو احساس کند. این درد و سوزش معمولاً در حین انجام فعالیت‌های روزمره مانند پیاده‌روی یا نشستن شدت می‌یابد و ممکن است حتی با استراحت و مصرف مسکن تسکین نیابد. - تورم و کبودی در اطراف مفصل زانو
زانو به‌طور قابل‌توجهی بزرگ‌تر از حالت طبیعی به نظر می‌رسد و ممکن است کبودی‌هایی در اطراف مفصل ظاهر شود. - عدم توانایی در تحمل وزن بدن
زانو نمی‌تواند وزن بدن را تحمل کند و فرد ممکن است در هنگام راه‌رفتن احساس کند که زانو خالی می‌کند. - افزایش دمای بدن
افزایش دمای بدن بیمار، به ویژه در ناحیه زانو، یکی از علائم رایج ورم است. - عدم بهبود ورم زانو پس از سه روز
اگر ورم زانو پس از سه روز کاهش پیدا نکند، این می‌تواند نشانه‌ای از شدت مشکل باشد. همچنین، فرد ممکن است احساس خشکی در مفصل زانو و عدم توانایی در خم یا راست کردن آن به‌طور کامل را تجربه کند. - محدودیت در حرکت زانو
فرد مبتلا به ورم زانو ممکن است با سختی مواجه شود و نتواند زانو خود را به‌راحتی خم یا صاف کند. این مشکل معمولاً ناشی از تجمع مایع در مفصل یا التهاب ناشی از آسیب‌ها و بیماری‌های مختلف است. - تورم شدید زانو
تورم شدید ممکن است باعث شود زانو بزرگ‌تر از اندازه طبیعی به نظر برسد و تغییر شکل آن به‌طور واضح قابل‌مشاهده باشد.
روش‌های درمان ورم زانو
روش‌های مختلفی برای درمان ورم زانو وجود دارد که با استفاده از هر یک از این روش‌ها، ورم زانو کاهش یافته و بهبودی حاصل میشود.
- فیزیوتراپی
فیزیوتراپی زانو یکی از روش‌های مؤثر برای درمان سریع زانو درد است. در این روش، پزشک فیزیوتراپ در کلینیک فیزیوتراپی اترس با استفاده از تکنیک‌های خاص، به کاهش التهاب و تقویت عضلات اطراف زانو می‌پردازد. فیزیوتراپیست با طراحی برنامه‌های تمرینی مناسب، به بیماران کمک می‌کند تا دامنه حرکتی زانو را افزایش دهند و از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند. تمرینات ایزومتریک، کششی و تقویتی از جمله تمرینات مؤثر در این زمینه هستند. - آب درمانی
آب‌درمانی زانو یکی دیگر از روش‌های درمان درد زانو و مفاصل است که به‌عنوان یک روش مؤثر و مفید شناخته میشود. ورزش در آب فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کند و به بیماران این امکان را می‌دهد که بدون درد و ناراحتی، حرکات لازم را در داخل آب انجام دهند. شنا و پیاده‌روی در آب از جمله فعالیت‌های مناسب برای کاهش ورم زانو هستند. - مشاوره تغذیه
اضافه‌وزن و چاقی یکی از عواملی است که باعث فشار بر زانو و بروز ورم زانو میشود. مشاوره تغذیه از متخصصین تغذیه نیز روش مؤثری برای درمان زانو درد است. با پیروی از دستورالعمل‌های مشاور تغذیه، شما می‌توانید وزن خود را مدیریت کرده و فشار بر زانو را کاهش دهید. رژیم غذایی مناسب به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب نیز کمک می‌کند. - ورزش درمانی
ورزش برای درمان زانودرد بسیار مفید است. ورزش‌درمانی باعث تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود انعطاف‌پذیری آن میشود، که در نتیجه نقش مهمی در تسکین علائم ورم زانو دارد.
درمان خانگی ورم و آب آوردن زانو
اگر روش‌های درمانی پزشکی نتوانستند به‌خوبی ورم زانو را برطرف کنند، می‌توانید از درمان‌های خانگی برای درمان آرتروز زانو بهره‌مند شوید. در ادامه، به روش‌هایی که برای درمان ورم زانو در خانه مؤثر هستند، اشاره می‌کنیم.
- استراحت کردن: استراحت کافی یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش تورم و درد زانو است. باید از انجام فعالیت‌هایی که باعث اعمال فشار به زانو می‌شوند خودداری کرده یا سعی کنید میزان این فعالیت‌ها را کاهش دهید. ادامه فعالیت‌ها ممکن است موجب آسیب بیشتر به زانو و تشدید ورم آن شود.
- کمپرس گرم و سرد: استفاده از کمپرس یخ بر روی زانوی ورم‌کرده، باعث تنگ شدن رگ‌های خونی و کاهش گردش خون میشود. هنگام استفاده از کمپرس یخ باید توجه داشته باشید که یخ را به‌صورت مستقیم روی پوست نگذارید؛ حتماً از یک کیسه یا حوله برای پیچیدن یخ استفاده کنید. علاوه بر این، می‌توانید هم‌زمان با کمپرس سرد، از کمپرس گرم نیز استفاده کنید. ابتدا کمپرس سرد را بر روی زانو قرار دهید و پس از چند دقیقه، کمپرس گرم را روی آن بگذارید. کمپرس سرد جریان خون را کاهش می‌دهد و بی‌حسی ایجاد می‌کند، در حالی که کمپرس گرم موجب افزایش خون‌رسانی به ناحیه آسیب‌دیده شده و باعث کاهش درد و تورم میشود.
- فشرده کردن زانو با باند طبی کشی الاستیک: استفاده از باندهای طبی کشی الاستیک برای محدود کردن تجمع مایع و کاهش ورم مؤثر است. باند باید محکم باشد، اما نه به حدی که جریان خون را مختل کند.
- بالا نگه‌داشتن زانو: بالا نگه‌داشتن پا کمی بالاتر از سطح قلب یکی دیگر از روش‌های مؤثر در درمان ورم زانو است. نیروی جاذبه هنگام بالا نگه‌داشتن پا مانع از تجمع مایع اضافی در زانو میشود. هنگام بالا نگه‌داشتن پای خود، از یک بالش یا جسم نرم برای حمایت استفاده کنید.
- استفاده از داروهای ضدالتهابی و تزریق کورتیزون: داروهایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند باعث تسکین درد و التهاب شوند. کورتیزون، هورمونی استروئیدی است که با سرکوب سیستم ایمنی بدن، به کاهش تورم و درد زانو کمک می‌کند.
- ماساژدرمانی: ماساژ ملایم زانو با روغن‌هایی مانند روغن کرچک می‌تواند به تخلیه مایع اضافی کمک کرده و درمانی مؤثر برای زانودرد باشد.
راه‌های پیشگیری از آب آوردن زانو
برای پیشگیری از آب آوردن زانو، رعایت چند نکته مهم ضروری است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- انجام فعالیت‌های ورزشی منظم: زمانی که دچار ورم زانو هستید، انجام ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی و شنا می‌تواند به تقویت عضلات زانو و بهبود انعطاف‌پذیری آن کمک کند. این فعالیت‌ها فشار اضافی بر زانو را کاهش می‌دهند.
- اجتناب از حرکات ناگهانی و سریع: پرهیز از دویدن با سرعت زیاد و انجام حرکات تکراری که ممکن است به زانو آسیب برساند، اهمیت زیادی دارد.
- پرهیز از پرخوری و چاقی و حفظ وزن ایدئال: نگه‌داشتن وزن در محدوده ایدئال فشار کمتری به زانو وارد می‌کند و احتمال بروز مشکلات مفصلی را کاهش می‌دهد.
- استفاده از زانوبند: در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی، استفاده از زانوبند می‌تواند از زانو در برابر آسیب محافظت کند.
سوالات متداول ورم زانو یا آب آوردن زانو
- ورم زانو چیست؟
ورم زانو یا آب آوردن زانو به تجمع مایع در داخل یا اطراف مفصل زانو گفته میشود. این مشکل می‌تواند به دلیل آسیب‌های ورزشی، عفونت‌ها، التهاب یا بیماری‌های مزمن مانند آرتروز ایجاد شود. علائم آن شامل درد، تورم، محدودیت حرکت و احساس گرمای شدید در زانو است. - چه عواملی باعث ورم زانو می‌شوند؟
علل شایع ورم زانو عبارتند از آسیب‌دیدگی زانو، بورسیت (التهاب کیسه‌های مایع اطراف مفصل)، نقرس، آرتروز و روماتیسم مفصلی. این مشکلات می‌توانند باعث تجمع مایع در مفصل و ایجاد ورم شوند. - علائم ورم زانو چیست؟
علائم شامل درد شدید، تورم و کبودی در اطراف مفصل، قرمزی، گرمی در ناحیه زانو و محدودیت در حرکت است. در برخی موارد، ممکن است فرد نتواند وزن بدن را تحمل کند و احساس کند که زانو خالی می‌کند. - آیا ورزش برای درمان ورم زانو مفید است؟
ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی و شنا می‌توانند به تقویت عضلات اطراف زانو کمک کرده و بهبود انعطاف‌پذیری آن را تسهیل کنند. این فعالیت‌ها به کاهش فشار روی مفصل و تسکین علائم ورم زانو کمک می‌کنند. - چگونه می‌توان ورم زانو را درمان کرد؟
روش‌های درمانی شامل فیزیوتراپی، آب‌درمانی، داروهای ضدالتهابی، استفاده از کمپرس گرم و سرد، ماساژ درمانی و در برخی موارد، تزریق کورتیزون هستند. این روش‌ها به کاهش تورم و درد زانو کمک می‌کنند. - آیا درمان‌های خانگی برای ورم زانو مؤثر هستند؟
بله، درمان‌های خانگی مانند استراحت، استفاده از کمپرس یخ و گرم، فشرده‌سازی زانو با باند طبی و بالا نگه‌داشتن زانو می‌توانند مؤثر باشند. این روش‌ها می‌توانند به کاهش تورم و درد کمک کنند. - چگونه می‌توان از ورم زانو پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از ورم زانو، باید از فعالیت‌های سنگین و فشار اضافی بر زانو اجتناب کرد، وزن بدن را در محدوده سالم نگه داشت، و در هنگام ورزش از زانوبند استفاده کرد. همچنین، ورزش‌های ملایم می‌توانند به تقویت عضلات زانو و پیشگیری از آسیب‌ها کمک کنند. - آیا تزریق کورتیزون برای درمان ورم زانو ضروری است؟
تزریق کورتیزون در صورتی که درمان‌های دیگر مؤثر نباشند یا ورم زانو شدید باشد، می‌تواند مفید باشد. این هورمون استروئیدی به کاهش التهاب و درد در مفصل زانو کمک می‌کند، اما باید تحت نظر پزشک انجام شود.
