کشیدگی تاندون شانه که به آن تاندونیت روتاتور کاف نیز گفته میشود، به معنای التهاب یا تحریک تاندون‌های عضلات روتاتور کاف است. روتاتور کاف گروهی متشکل از چهار عضله (سوپرااسپیناتوس، اینفرااسپیناتوس، ترس مینور و ساب‌اسکاپولاریس) است که نقش مهمی در تثبیت شانه و ایجاد حرکت بازو دارند.
کشیدگی تاندون شانه می‌تواند موجب درد، ضعف و محدودیت حرکتی در این ناحیه شود. علائم این عارضه بسته به شدت آسیب‌دیدگی متفاوت است. درد ناشی از کشیدگی تاندون شانه معمولاً به‌تدریج آغاز شده و با انجام فعالیت‌هایی مانند کارهای بالای سر، بلند کردن اجسام سنگین یا دراز کشیدن روی شانه آسیب‌دیده تشدید میشود.
همچنین افراد ممکن است دچار ضعف، سفتی و احساس ساییدگی یا تق‌تق در شانه شوند. در موارد شدید، احتمال پارگی تاندون وجود دارد که می‌تواند منجر به ضعف شدید و ناتوانی در بلند کردن بازو شود.
در ادامه این مقاله از کلینیک اترس به بررسی روش‌های فیزیوتراپی و آب درمانی برای کشیدگی تاندون شانه خواهیم پرداخت.
دلایل اصلی کشیدگی تاندون شانه
کشیدگی تاندون شانه معمولاً در اثر استفاده بیش از حد از شانه، انجام حرکات تکراری یا وارد شدن فشار ناگهانی به این ناحیه ایجاد میشود. فعالیت‌هایی مانند نقاشی، نجاری، ورزش‌هایی مانند تنیس و بیسبال، و بلند کردن مکرر اجسام سنگین از جمله عواملی هستند که می‌توانند باعث کشیدگی تاندون شوند.
با افزایش سن، تاندون‌ها ضعیف‌تر شده و بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند. عوامل متعددی در ایجاد کشیدگی تاندون شانه نقش دارند. استفاده بیش از حد و حرکات تکراری موجب ایجاد میکروتروما در تاندون‌ها میشود که در نهایت به التهاب و درد منجر می‌گردد.
از سوی دیگر، ضعف عضلات روتاتور کاف و عضلات اطراف شانه می‌تواند باعث ایجاد عدم تعادل در حرکات شانه شده و فشار بیشتری به تاندون‌ها وارد کند. علاوه بر این، عوامل آناتومیکی مانند وجود خار استخوانی در استخوان آکرومیون (بخشی از کتف) نیز ممکن است باعث گیر افتادن و تحریک تاندون‌ها شود.
✅ مطلب پیشنهادی: درمان پارگی تاندون شانه با فیزیوتراپی
روش‌های تشخیص آسیب تاندون شانه
در کلینیک اترس تشخیص آسیب تاندون شانه معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص آغاز میشود. پزشک با بررسی حرکات شانه و انجام تست‌های تخصصی، قدرت و دامنه حرکتی مفصل را ارزیابی می‌کند.
برای تأیید تشخیص و بررسی شدت آسیب، تصویربرداری‌های پزشکی مانند اشعه ایکس (X-ray)، سونوگرافی یا MRI نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
معاینه فیزیکی به پزشک کمک می‌کند تا محل دقیق و نوع آسیب را شناسایی کند. برخی تست‌های تخصصی مانند تست Jobe (empty can test) و تست Neer برای تعیین تاندون‌های آسیب‌دیده کاربرد دارند.
اشعه ایکس بیشتر برای رد سایر علل درد شانه مانند آرتروز یا شکستگی به کار می‌رود. سونوگرافی و MRI نیز تصاویری دقیق از بافت‌های نرم ارائه می‌دهند و می‌توانند مواردی مانند پارگی تاندون، التهاب بورس و سایر ناهنجاری‌ها را نشان دهند.
مطلب پیشنهادی: تأثیر فیزیوتراپی دست و انواع درمان
اهمیت فیزیوتراپی در درمان کشیدگی تاندون شانه
فیزیوتراپی نقش کلیدی در درمان کشیدگی تاندون شانه دارد. فیزیوتراپیست‌ها با به‌کارگیری روش‌های متنوع درمانی مانند تمرینات تقویتی، کششی، تکنیک‌های دستی و مدالیته‌های فیزیکی، به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و بازگشت عملکرد طبیعی شانه کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی علاوه بر درمان علائم، با هدف قرار دادن عوامل زمینه‌ای که موجب کشیدگی تاندون شده‌اند، عمل می‌کند.
- تمرینات تقویتی موجب افزایش قدرت عضلات روتاتور کاف و عضلات اطراف شانه شده و ثبات مفصل شانه را بهبود می‌بخشند.
- تمرینات کششی به افزایش انعطاف‌پذیری کمک کرده و فشار وارد بر تاندون‌ها را کاهش می‌دهند.
- تکنیک‌های دستی مانند ماساژ و موبیلیزاسیون مفصلی باعث کاهش تنش عضلانی و بهبود هم‌ترازی مفصل می‌شوند.
- مدالیته‌های فیزیکی نظیر اولتراسوند و تحریک الکتریکی (TENS) نیز در کاهش درد و التهاب مؤثر هستند.
✅ مطلب پیشنهادی: راه‌های درمان پارگی تاندون دست
مدت‌زمان مورد نیاز برای بهبودی کشیدگی تاندون شانه
مدت زمان بهبودی کشیدگی تاندون شانه بسته به شدت آسیب، سن فرد، سطح فعالیت و میزان پایبندی به برنامه درمانی متفاوت است. در موارد خفیف، روند بهبودی ممکن است چند هفته طول بکشد، اما در موارد شدیدتر، ممکن است چند ماه زمان لازم باشد تا فرد بتواند به فعالیت‌های طبیعی روزمره بازگردد.
بهبودی تاندون‌ها فرایندی تدریجی است، چرا که تاندون‌ها خون‌رسانی محدودی دارند و به همین دلیل سرعت ترمیم آن‌ها کمتر از عضلات است. در مراحل اولیه درمان، هدف اصلی کاهش درد و التهاب است. پس از بهبود علائم اولیه، تمرکز بر بازگرداندن دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلات خواهد بود.
بازگشت به فعالیت‌های کامل باید به‌صورت تدریجی و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود تا از آسیب مجدد جلوگیری گردد.
✅ مطلب پیشنهادی: روش‌های درمان پارگی تاندون بازو + علائم پارگی
آیا فیزیوتراپی می‌تواند جایگزین جراحی تاندون شانه شود؟
متخصصان فیزیوتراپی را در اغلب موارد به‌عنوان اولین خط درمان برای کشیدگی تاندون شانه توصیه می‌کنند. در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی می‌تواند به‌طور مؤثری درد را کاهش داده، عملکرد شانه را بهبود بخشد و نیاز به جراحی را برطرف کند.
با این حال، در موارد پارگی کامل تاندون یا زمانی که درمان‌های غیر جراحی (محافظه‌کارانه) مؤثر نباشند، انجام جراحی ضروری خواهد بود.
مطالعات نشان داده‌اند که فیزیوتراپی در درمان بسیاری از موارد کشیدگی و آسیب‌دیدگی تاندون شانه مؤثر است. بااین‌وجود، تصمیم‌گیری بین فیزیوتراپی و جراحی باید بر اساس ارزیابی دقیق پزشک و فیزیوتراپیست انجام شود.
عواملی مانند اندازه و محل پارگی تاندون، سطح فعالیت فرد و ترجیحات بیمار در این تصمیم‌گیری نقش مهمی دارند. در برخی موارد، جراحی برای ترمیم تاندون آسیب‌دیده و بازگرداندن ثبات شانه ضروری است.
نقش گرما و سرما در کاهش درد تاندون شانه
آب‌درمانی با استفاده از آب گرم و آب سرد می‌تواند به کاهش درد و التهاب در کشیدگی تاندون شانه کمک کند. سرما در مراحل اولیه آسیب برای کاهش التهاب و تورم بسیار مؤثر است. گرما نیز با شل کردن عضلات و افزایش جریان خون به بهبود وضعیت شانه کمک می‌کند.
سرما از طریق انقباض عروق خونی، جریان خون به ناحیه آسیب‌دیده را کاهش داده و در نتیجه التهاب و تورم را کم می‌کند. در مقابل، گرما با گشاد کردن عروق خونی موجب افزایش خون‌رسانی به بافت آسیب‌دیده شده و با رساندن مواد مغذی و اکسیژن بیشتر به این ناحیه، روند بهبودی را تسریع می‌کند.
انتخاب بین گرما و سرما باید بر اساس مرحله آسیب و علائم فرد انجام شود. به طور معمول، در مرحله حاد (اولیه) سرما و در مراحل مزمن (دیرتر) گرما توصیه میشود.
نکات مهم برای پیشگیری از آسیب مجدد تاندون شانه
پیشگیری از آسیب مجدد تاندون شانه نیازمند رعایت اصول ارگونومی، تقویت عضلات شانه و گردن، انجام صحیح تمرینات ورزشی و اجتناب از فعالیت‌هایی است که موجب درد می‌شوند.
گرم‌کردن مناسب پیش از ورزش و رعایت تکنیک‌های صحیح هنگام بلند کردن اجسام سنگین از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه هستند.
پیشگیری از این آسیب نیازمند رویکردی جامع و مداوم است:
- تقویت عضلات روتاتور کاف و عضلات اطراف شانه باعث افزایش ثبات مفصل شانه میشود.
- تمرینات کششی منظم به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها کمک کرده و فشار وارد بر تاندون‌ها را کاهش می‌دهد.
- رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و هنگام انجام فعالیت‌های روزمره نقش مؤثری در کاهش فشار به شانه و پیشگیری از آسیب مجدد دارد.
تکنیک‌های فیزیوتراپی برای کاهش درد و التهاب
فیزیوتراپیست‌ها از روش‌ها و تکنیک‌های متنوعی برای کاهش درد و التهاب ناشی از کشیدگی تاندون شانه استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها شامل سه دسته اصلی هستند:
- مدالیته‌های فیزیکی (مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی، لیزردرمانی)
- تکنیک‌های دستی (مانند ماساژ و موبیلیزاسیون مفصلی)
- تمرینات درمانی (مانند تمرینات دامنه حرکتی و تمرینات تقویتی)
مدالیته‌های فیزیکی مانند اولتراسوند و تحریک الکتریکی با کاهش التهاب و فعال‌سازی مکانیسم‌های طبیعی تسکین درد، به بهبود علائم کمک می‌کنند. تکنیک‌های دستی از جمله ماساژ و موبیلیزاسیون مفصلی با کاهش تنش عضلانی و بهبود هم‌ترازی مفصل شانه موجب کاهش درد و بهبود حرکت شانه می‌شوند. تمرینات درمانی نیز با تقویت عضلات و افزایش عملکرد شانه، در کاهش درد بلندمدت و پیشگیری از آسیب‌های بعدی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
تمرینات تقویتی مؤثر برای بهبود کشیدگی تاندون شانه
تمرینات تقویتی برای بهبود کشیدگی تاندون شانه باید به‌تدریج و تحت نظارت فیزیوتراپیست انجام شوند تا از بروز آسیب مجدد جلوگیری گردد.
برخی از تمرینات رایج و مؤثر عبارت‌اند از:
- چرخش داخلی و خارجی شانه با کش
- بالا بردن بازو به پهلو (ابداکشن)
- بالا بردن بازو از جلو (فلکشن)
- پرس سینه با وزنه سبک
این تمرینات با افزایش قدرت و استقامت عضلات روتاتور کاف و عضلات اطراف شانه به بهبود عملکرد مفصل و کاهش درد کمک می‌کنند.
- چرخش داخلی و خارجی با کش: باعث تقویت عضلات چرخاننده داخلی و خارجی شانه میشود.
- بالا بردن بازو به پهلو و از جلو: عضلات دلتوئید و سوپرااسپیناتوس را تقویت می‌کند.
- پرس سینه با وزنه سبک: عضلات سینه‌ای بزرگ و کوچک و سه‌سر بازویی را هدف قرار می‌دهد.
انجام صحیح تمرینات و افزایش تدریجی شدت و تعداد تکرارها برای پیشگیری از آسیب مجدد اهمیت زیادی دارد. بهتر است این تمرینات تحت راهنمایی فیزیوتراپیست انجام شوند تا به بهترین نتیجه برسید.
