بیماری سیور (Sever’s Disease)، که به نام‌های آپوفیزیت کالکانه (calcaneal apophysitis)، بیماری استخوان پاژه (PAJ-its) و استئیت دفورمانس (Osteitis deformans) نیز شناخته میشود، یک عارضه شایع در کودکان و نوجوانان در حال رشد است. در این بیماری، بافت استخوانی جدید به‌تدریج جایگزین بافت استخوانی قدیمی میشود و در نتیجه، استخوان‌ها به مرور زمان بدشکل و شکننده خواهند شد. بیماری سیور بیشتر ستون فقرات، جمجمه، لگن و پاها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در ادامه این مقاله از کلینیک تخصصی اترس، به بررسی علت بیماری سیور و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت. پس مقاله را تا انتها مطالعه فرمایید و نظرات و تجربیات خود را از این بیماری در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
بیماری سیور یا استئیت دفورمانس چیست؟
بیماری سیور (Sever’s Disease) یا استئیت دفورمانس (Osteitis deformans) یک اختلال مزمن استخوانی است که در آن بافت‌های استخوانی به‌طور غیرطبیعی و با سرعت زیاد رشد می‌کنند و در نتیجه، بافت‌های جدید به تدریج جایگزین بافت‌های قدیمی میشوند. این بیماری به دلیل فعالیت بیش از حد سلول‌های استخوانی (استئوکلاست‌ها و استئوبلاست‌ها) رخ می‌دهد که منجر به تخریب و بازسازی نامنظم استخوان‌ها میشود. در نتیجه، استخوان‌ها ضخیم‌تر و شکننده‌تر از حالت طبیعی میشوند که میتواند باعث درد، بدشکل شدن و در موارد شدیدتر، شکستگی استخوان شود.
این بیماری بیشتر در سنین ۷ تا ۱۴ سالگی شایع است و عمدتاً در مردان مشاهده میشود. بیماری سیور به دلیل رشد سریع استخوان‌ها نسبت به تاندون‌ها و عضلات رخ می‌دهد. علائم بیماری استئیت دفورمانس شامل درد مداوم در استخوان پاشنه پا، مشکلات حرکتی، کاهش شنوایی، تورم و حساسیت در ناحیه پاشنه پا است که میتواند در زندگی روزمره کودک اختلال ایجاد کند.
با این حال، خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، والدین نباید نگران باشند؛ زیرا با درمان مناسب و تغییر در فعالیتهای بدنی، این عارضه قابل درمان است و کودکان میتوانند به‌سرعت به فعالیتهای روزمره خود بازگردند. عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند. تشخیص بیماری سیور در کودکان معمولاً از طریق عکس‌برداری و آزمایش‌های خونی انجام میشود و درمان آن با روش‌های مختلفی همچون مصرف داروها و در برخی موارد جراحی امکان‌پذیر است.
علائم بیماری پاژه استخوان
بیماری پاژه استخوان یا بیماری سیور پاشنه پا یک اختلال مزمن و پیش‌رونده است که در آن ساختار استخوان‌های پا به‌طور غیرطبیعی تغییر می‌کند. علائم این بیماری بسته به شدت و محل درگیری استخوان‌ها متفاوت است و شامل موارد زیر میشود:
- درد استخوان یا مفصل که معمولاً به‌صورت‌های زیر خود را نشان می‌دهد:
- درد استخوان یا مفصل که بسیار آزاردهنده یا غیرقابل‌تحمل است.
- ثابت بودن درد در استخوان یا مفصل مبتلا.
- احساس گرمای شدید در ناحیه مبتلا.
- درد مداوم و عمیق که در نواحی آسیب‌دیده احساس میشود و ممکن است در شب تشدید شود.
- تغییر شکل استخوان: در این عارضه، استخوان‌ها ضخیم‌تر و بزرگ‌تر شده و به‌طور غیرطبیعی تغییر شکل می‌دهند، مانند انحنای پاها یا ستون فقرات.
- شکنندگی استخوان: استخوان‌های مبتلا به بیماری پاژه شکننده‌تر از حالت طبیعی هستند و احتمال شکستگی آن‌ها حتی با آسیب‌های جزئی بیشتر است.
- کاهش شنوایی: اگر جمجمه درگیر بیماری پاژه شود، فشار بر عصب‌های شنوایی ممکن است منجر به کاهش شنوایی یا مشکلات بینایی شود.
- التهاب و تورم در استخوان یا مفصل مبتلا: ناحیه مبتلا دچار التهاب و گرما میشود که باعث افزایش ناراحتی بیمار میشود.
- مشکلات عصبی: رشد غیرطبیعی استخوان میتواند به فشرده یا له‌شدن اعصاب مجاور منجر شود. علائم احتمالی عبارتند از:
- درد عصب سیاتیک: سرایت درد از ستون فقرات به سمت پاها.
- نوروپاتی محیطی: بی‌حسی یا گزگز در اندام‌های آسیب‌دیده.
- ازدست‌دادن نسبی حرکت در اندام‌ها.
- فرد مبتلا ممکن است تعادل خوبی نداشته باشد و هنگام راه‌رفتن زمین بخورد.
- بی‌اختیاری ادرار و روده: از دست دادن کنترل مثانه یا روده.
نواحی که ممکن است تحت‌تأثیر بیماری سیور قرار گیرند:
- لگن: در صورت بروز بیماری پاژه استخوان در لگن، فرد احساس درد شدیدی در این ناحیه خواهد کرد.
- جمجمه: بیماری پاژه در جمجمه ممکن است منجر به کاهش شنوایی یا سردرد شود.
- ستون فقرات: یکی از نواحی معمولی که تحت‌تأثیر این بیماری قرار می‌گیرد، ستون فقرات است. در این ناحیه، فشرده شدن ریشه‌های عصبی میتواند منجر به سوزن‌سوزن‌شدن، درد و بی‌حسی در بازوها یا پاها شود.
- پا: پاها، به ویژه پاشنه‌ها، از اصلی‌ترین نواحی تحت‌تأثیر بیماری سیور پاشنه پا قرار می‌گیرند. در صورت ابتلا به این بیماری، استخوان‌های پا ضعیف و خم میشوند و ممکن است استخوان‌های پاها بزرگ و بدشکل شوند که فشار بر مفاصل مجاور، مانند زانو یا لگن، وارد کند و به آرتروز منجر شود.
این علائم ممکن است به‌تدریج پیشرفت کنند و در برخی موارد، بیماری ممکن است بدون علائم خاصی تشخیص داده شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد شاک ویو تراپی برای درمان برخی از بیماری‌ها کاربرد دارد، به این مقاله مراجعه کنید.
نحوه تشخیص بیماری پاژه استخوان
تشخیص بیماری پاژه استخوان معمولاً از طریق ترکیبی از روش‌های مختلف از جمله معاینه فیزیکی، آزمایش‌های خون و تصویربرداری انجام میشود:
- معاینه فیزیکی: در این مرحله، پزشکان متخصص با بررسی دقیق ناهنجاری‌ها، حساسیت و درد در نواحی مختلف استخوان‌ها، احتمال وجود بیماری پاژه را ارزیابی می‌کنند.
- آزمایش خون: اندازه‌گیری سطح آلکالین فسفاتاز در خون میتواند نشان‌دهنده فعالیت غیرطبیعی استخوان باشد. در صورت بالا بودن سطح این آنزیم، احتمال ابتلا به بیماری پاژه وجود دارد.
- تصویربرداری:
- عکس‌برداری با اشعه ایکس: این روش تغییرات ساختاری و ناهنجاری‌های استخوانی را نشان می‌دهد.
- اسکن هسته‌ای استخوان: در این روش، پزشک با تزریق ماده رادیواکتیو نواحی فعال و آسیب‌دیده استخوان‌ها را شناسایی می‌کند.
- ام‌آرآی (MRI): این روش برای بررسی بافت‌های نرم و آسیب‌های احتمالی به کار می‌رود.
این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا شدت و وسعت بیماری را تعیین کرده و بهترین برنامه درمانی را برای بیمار انتخاب کنند.
دلایل بروز بیماری سیور (Sever’s disease)
دلایل بروز بیماری سیور شامل موارد زیر است:
- انجام فعالیتهای شدید ورزشی: ورزش‌هایی که نیاز به پرش و دویدن دارند، مانند فوتبال و بسکتبال، میتوانند فشار زیادی بر پاشنه پا وارد کنند.
- تغییرات ناگهانی در شدت فعالیتهای ورزشی: افزایش ناگهانی در شدت یا نوع فعالیت ورزشی بدون استراحت کافی میتواند باعث بروز این بیماری شود.
- سن: افراد بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان به استئیت دفورمانس مبتلا میشوند.
- منشأ ملی: بیماری سیور در مناطقی مانند اروپای مرکزی، یونان، انگلستان، اسکاتلند و کشورهایی که مهاجران اروپایی بیشتری در آن‌ها ساکن هستند، شایع‌تر است. در قاره آسیا و اسکاندیناوی، استئیت دفورمانس غیرمعمول است.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین به بیماری سیور مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرزندان به این بیماری بیشتر است.
- عوامل ساختاری پا: مشکلاتی مانند صافی کف پا، قوس زیاد یا کم‌بودن قوس پا و ناهنجاری‌های استخوانی میتواند خطر ابتلا به بیماری سیور را افزایش دهد.
- استفاده از کفشهای نامناسب: کفش‌هایی که به‌خوبی از قوس کف پا حمایت نمی‌کنند، فشار بیشتری بر پاشنه پا وارد می‌کنند.
- چاقی و اضافه‌وزن: وزن اضافی میتواند فشار بیشتری بر استخوان‌های پاشنه پا وارد کند.
- سفتی تاندون‌ها: سفتی تاندون آشیل میتواند باعث افزایش فشار بر پاشنه پا شود.
روش‌های درمانی پزشکی و خانگی بیماری پاژه استخوان
درمان بیماری سیور شامل روش‌های پزشکی و خانگی است که به شرح زیر می‌باشند:
۱. روش‌های درمانی پزشکی
- استفاده از داروها:
- بیس‌فسفونات‌ها: این داروها مانند زولدرونات اسید به کاهش فعالیت استخوانی و جلوگیری از تخریب استخوان کمک می‌کنند. بیس‌فسفونات‌هایی که به‌صورت داخل وریدی تجویز میشوند عبارت‌اند از:
- زولدرونیک اسید
- پامیدرونات (آریدیا)
- بیس‌فسفونات‌های خوراکی شامل:
- آلندرونات (فوسامکس، بینوستو)
- ریزدرونات
- بیس‌فسفونات‌ها: این داروها مانند زولدرونات اسید به کاهش فعالیت استخوانی و جلوگیری از تخریب استخوان کمک می‌کنند. بیس‌فسفونات‌هایی که به‌صورت داخل وریدی تجویز میشوند عبارت‌اند از:
- استفاده از داروهای ضدالتهابی: داروهایی مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب ناحیه مبتلا به کار می‌روند.
۲. فیزیوتراپی در کلینیک اترس
- تمرینات تقویتی و کششی: برای بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات و مفاصل مبتلا.
- تکنیک‌های ماساژ و الکتروتراپی: برای تسکین درد و التهاب.
- جراحی: در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوان یا تعویض مفاصل باشد.
۳. روش‌های درمانی خانگی
- استراحت: کاهش فعالیتهای فیزیکی شدید که فشار بر استخوان‌ها وارد می‌کند.
- یخ درمانی: استفاده از کمپرس یخ برای کاهش التهاب و درد.
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D.
- مصرف مکمل‌ها: برای تقویت استخوان‌ها.
۴. ورزش درمانی
انجام ورزشهای سبک مانند پیاده‌روی، آب درمانی و شنا که میتوانند به حفظ تحرک مفاصل و جلوگیری از افزایش وزن کمک کنند. تمرینات کششی نیز برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش سفتی مفاصل مؤثر هستند.
۵. مشاوره تغذیه
یک متخصص تغذیه میتواند با ارائه مشاوره تغذیه مناسب، رژیم غذایی متعادل و شامل مواد مغذی ضروری برای سلامت استخوان‌ها را طراحی کند.
سوالات متداول در مورد بیماری سیور
- بیماری سیور یا استئیت دفورمانس چیست؟
بیماری سیور یک اختلال مزمن استخوانی است که باعث رشد غیرطبیعی بافت‌های استخوانی و تغییر شکل آن‌ها میشود. - چه عواملی باعث بروز بیماری سیور میشوند؟
عوامل مختلفی از جمله فعالیتهای ورزشی شدید، تغییرات ناگهانی در شدت فعالیتها، سن، جنسیت، و مسائل ساختاری پا میتوانند باعث بروز این بیماری شوند. - علائم بیماری سیور کدامند؟
علائم این بیماری شامل درد در ناحیه پاشنه پا، مشکلات حرکتی، حساسیت و تورم در ناحیه مبتلا است. - چگونه بیماری سیور تشخیص داده میشود؟
بیماری سیور معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری (اشعه ایکس، اسکن استخوان و MRI) تشخیص داده میشود. - آیا بیماری سیور در همه سنین رخ می‌دهد؟
این بیماری بیشتر در سنین ۷ تا ۱۴ سالگی شایع است و عمدتاً در مردان مشاهده میشود. - چگونه میتوان بیماری سیور را درمان کرد؟
درمان شامل داروهای خاص، فیزیوتراپی، تغییرات در فعالیتهای بدنی و در برخی موارد جراحی میباشد. - آیا بیماری سیور فقط در پاها تأثیر میگذارد؟
این بیماری میتواند بر بخشهای مختلفی از بدن مانند ستون فقرات، جمجمه و لگن نیز تأثیر بگذارد. - آیا این بیماری قابل پیشگیری است؟
با تغییر سبک زندگی، استفاده از کفشهای مناسب و انجام ورزشهای مناسب میتوان از شدت بیماری کاست یا از بروز آن جلوگیری کرد.
